Misje pokojowe ONZ - ogólny opis

Misje pokojowe Organizacji Narodów Zjednoczonych - zwane też operacjami pokojowymi; polegają na użyciu wielonarodowych sił wojskowych i cywilnych, które nadzoruje ONZ, dla rozwiązania trwających konfliktów wewnętrznych lub międzypaństwowych. 

ONZ stoi bowiem na straży postanowień dotyczących przerwania działań wojennych, rozdzielenia wojsk, całkowitego lub częściowego rozwiązania toczącego się konfliktu, a najczęściej - zapewnienia pomocy humanitarnej. Misje pokojowe, są podstawowym instrumentem ONZ, służącym do wygaszania walk. Ich charakter jest prewencyjny.

Pierwszą misją pokojową była operacja na Bliskim Wschodzie w 1948 r.

Decyzję o wysłaniu misji pokojowej podejmuje zawsze Rada Bezpieczeństwa ONZ, ale musi się na nią zgodzić rząd kraju, na którego terytorium ma się odbyć operacja, a także druga strona konfliktu. 

Korpus pokojowy składa się z personelu wojskowego i policyjnego oraz będącego dla nich wsparciem - kontyngentu cywilnego. Operacją kieruje obecny sekretarz generalny ONZlub wyznaczony przez niego przedstawiciel. Dowódca stojący na czele misji odpowiedzialny jest za stronę militarną. Członkowie misji, żołnierze sił pokojowych, od koloru nakrycia głowy, nazywani są często „niebieskimi beretami”. 

Większość operacji sprowadza się do wysłania kontyngentu żołnierzy czy wojskowej misji obserwacyjnej; czasem wysyła się obydwie formacje. Misją wysyłanych w miejsce konfliktu wojskowych jest przywrócenie pokoju, dlatego, choć są uzbrojeni, mogą używać broni wyłącznie do samoobrony. Natomiast obserwatorzy, którzy raczej nie dysponują bronią, mają monitorować jak wypełniane są warunki zawartego porozumienia lub jak przestrzega się decyzji o wstrzymaniu ognia. Dawniej, operacje pokojowe polegały głównie na tym, że kontyngent wojskowy nadzorował zawieszenie broni, czuwał nad strefami buforowymi czy zapobiegał nowym ogniskom walk. Obecnie, misje przewidują szerszy zakres działań, zarówno o charakterze wojskowym, humanitarnym, jak i politycznym. Ich uczestnicy udzielają pomocy ofiarom konfliktów, uczestniczą w procesie budowania porozumienia między zwaśnionymi stronami, rozbrajają i demobilizują, szkolą i nadzorują obywatelskie siły policyjne, organizują wybory, pomagają uchodźcom wrócić do domów, nadzorują przestrzeganie praw człowieka, oczyszczają pola minowe, pomagają w odbudowie zniszczonych przez wojny krajów. 

Kontyngenty wysyła się w rejony konfliktu na zasadzie dobrowolności. Operacje finansują państwa członkowskie, żołnierze otrzymują wynagrodzenie od własnych rządów. Te zaś państwa członkowskie, które wysyłają swój kontyngent i kupują w tym celu własny sprzęt, otrzymują rekompensatę. Zwrot kosztów z funduszy ONZ przysługuje także wolontariuszom.

W latach 1948-2011 przeprowadzono 60 operacji pokojowych, w których udział wzięło ponad 750 tys. osób z ponad 110 krajów. W ich wyniku śmierć poniosło 2272 ludzi. Obecnie trwa 15 misji. 

W 1988 r. operacjom pokojowym ONZprzyznano Pokojową Nagrodę Nobla.