Prawo zwyczajowe a prawo stanowione - porównanie

Prawo zwyczajowe jest prawem, które powstało w oparciu o zbiór zwyczajów i zasad obowiązujących w społeczeństwie jako forma gwarancji porządku. Prawo zwyczajowe, którego podstawowym źródłem jest zwyczaj, obowiązuje do dzisiaj, co prawda w spisanej i zinstytucjonalizowanej formie, ale podstawy tego prawa istnieją do dzisiaj w ogólnym systemie prawnym. 

Prawo zwyczajowe jako, że wywodzi się od obyczajów i zasad panujących w dawnych społecznościach jest prawem, którego społeczeństwo przestrzegało bez sądów czy instytucji nadzorujących. Prawo zwyczajowe musi spełnić wymóg praktyczny, który oznacza, że zwyczaj musi być aprobowany i przyjęty przez wszystkich obywateli czy członków danej społeczności. I co najważniejsze zwyczaj musi mieć zastosowanie praktyczne w społeczeństwie, musi mieć posłuch i respekt. Opiera się na niepisanych zasadach i normach, które obowiązują na danym terenie. 

Prawo stanowione jest systemem prawa, które funkcjonuje w oparciu o władzę ustawodawczą, tzw. statute law i bazuje na wydanych wcześniej wyrokach sądowych tzw. precedensach. Prawo stanowione to przede wszystkim prawo ściśle strukturyzowane i oparte na instytucjach państwowych. Stanowienie prawa jest zarezerwowane dla specjalnie do tego powołanego organu państwa, który dokonuje kontroli przestrzegania prawa i wyciąga konsekwencje z jego zaniechania. Organ, który jest odpowiedzialny za stanowienie prawa tworzy i modyfikuje normy prawne. Prawo stanowione odrzuca prawo zwyczajowe i dokonuje pewnego rodzaju rozróżnienie między rodzajami praw. 

Prawo stanowione jest więc narzucane na drodze ustawodawczej w danym państwie. Głowa państwa lub też organ do tego powołany może zatwierdzać zmiany prawne wedle wniosku zgłaszających jego modyfikację. 

Prawo stanowione jest prawem pisanym, które obowiązuje wszystkich obywateli na danym terenie, gdzie zostało wprowadzone, nie ma więc odstępstwa czy uchylenia się od prawa. Każde niedostosowanie się do przepisów jest karane. Prawo stanowione jest zgłaszane przez prawodawcę, którym może być albo podmiot wskazany przez państwo albo organ, który posiada ku temu kompetencje. 

W odróżnieniu od prawa zwyczajowego prawo stanowione nie musi kierować się zwyczajem tylko regułą spisaną. Prawo stanowione odbywa się więc za pomocą procedur określonych w ustawie, nie może mieć miejsca ominięcie tych procedur bądź też pominięcie i zastosowanie się do innych wytycznych.