Anarchizm - Anarchizm w Polsce - geneza, charakterystyka

Anarchizm w Polsce pojawia się, podobnie jak i w innych częściach Europy, w XIX wieku, zwłaszcza w obszarze zaboru rosyjskiego i austriackiego. Polski ruch anarchistyczny nigdy nie był silną i zwartym nurtem. Historia polskiego ruchu anarchistycznego jest dosyć krótka.
 
Rodowód anarchizmu polskiego rozpoczyna się od braci polskich zwanych też arianami, którzy w XVI w. działali na terenie Rzeczypospolitej. Bracia polscy jako pierwsi całkowicie negowali istnienie państwa, wojny i mieli mocno komunistyczne poglądy.

W Polsce anarchizm na dobre zakorzenia się w momencie działalności Edwarda Abramowskiego. Abramowski był myślicielem, filozofem politycznym, który stworzył tzw. ideę socjalizmu bezpaństwowego.

W 1926 r. pojawiła się pierwsza poważniejsza organizacja anarchistyczna w Polsce, nosiła ona nazwę Anarchistyczna Federacja Polski. Organizacja działała aż do początków II wojny światowej. Anarchiści polscy czerpali z filozofii Kropotkina, Bakunina i Errico Malatesty, włoskiego twórcy anarchizmu. Aż do lat 90-tych XX wieku anarchizm stanowił raczej słaby nurt w polskiej polityce.

Dopiero po obaleniu komunizmu w Polsce, środowiska anarchistyczne mogły otwarcie głosić swoje postulaty. W latach 90. zapomniany anarchizm zaczął przeżywać renesans za sprawą subkultury punk i muzyki punk rockowej. Ta subkultura znalazła podatny grunt w Polsce po zmianie ustroju, a jej członkowie bardzo chętnie przyjęli anarchistyczny model wypracowany na zachodzie. Powstała Federacja Anarchistyczna i wiele inicjatyw o charakterze anarchistycznym. Polski ruch anarchistyczny zaczął promować tzw. squatting i muzykę wolnościową. Symbolem anarchistycznej muzyki stał się festiwal w Jarocinie.

Dzisiaj anarchizm rozpadł się na kilka odłamów, cześć wyznawców uciekła w ruch alterglobalistów i przeciwników globalizacji. Inni, widząc słabość światopoglądową, uciekli w stronę prawicowego anarchizmu, zwanego libertarianizmem. A jeszcze inni pozostali wierni tradycyjnemu anarchizmowi i do dzisiaj organizuję pikiety pod egidą Federacji Anarchistycznej.

Dzisiejsi anarchiści bardzo chętnie korzystają z myśli i dorobku XIX-wiecznych filozofów – Kropotkina, Bakunina i Proudhona. Polski ruch anarchistyczny zaangażował się również w różnego rodzaju inicjatywy ekologiczne, antyfaszystowski i antypaństwowe. Współcześni polscy anarchiści zazwyczaj wywodzą się z subkultury punk lub są fascynatami filozofów politycznych.
 
Polscy anarchiści powszechnie kojarzeni się ze środowiskiem intelektualnym i artystycznym, w rzeczywistości jest to środowisko bardzo zróżnicowane, wśród wyznawców są i studenci, i bezdomni. Inicjatywy polskiego anarchizmu z reguły popierane są przez pacyfistów, antyglobalistów i lewicowców.