Anarchizm - historia, ideologia, przedstawiciele

Anarchizm pojawia się w XIX w. głoszony przez warstwy robotnicze jako przeciwieństwo arystokratycznego modelu, a także jako rozczarowanie Marksem. Anarchizm uważał, że wszyscy ludzie są równi. Mimo że o anarchizmie po raz pierwszy usłyszano w XIX w, jego początki sięgają o wiele wcześniej. O anarchii rozprawiają już wielcy filozofowi starożytni.

Anarchizm nie jest monolitem, posiada wiele odłamów i nurtów. Najprościej ujmując jest systemem społecznym, w którym nie ma władzy państwowej ani żadnej innej, wszyscy ludzie są wobec siebie równi i dobrowolnie współpracują na rzecz wspólnoty i kolektywu. Anarchizm odrzuca wszelką formę władzy państwowej, która narzucana jest pod przymusem, ludzie mogą żyć bez niej.

Anarchizm dąży do zbudowania społeczeństwa bezklasowego, w którym pochodzenie, narodowość i majątek nie mają znaczenia. Naczelnym mottem jest hasło – każdy inny, wszyscy równi. Anarchizm krytykuje władzę państwową, religię i kapitalizm. Władza państwowa zmusza obywateli do płacenia podatków, uciska biednych i słabych.

W kwestiach religijnych anarchizm czerpie pełnymi garściami z marksizmu, a więc religia jest opium dla mas, Bóg jest wymysłem ludzi. Anarchiści przyjęli pogląd Feuerbacha, że to człowiek tworzył bogów, a nie bogowie ludzi. Anarchizm głosi wolność jednostki, przystosowanej do życia w społeczności bezpaństwowej.

Głównymi przedstawicielami anarchizmu byli – Piotr Kropotkin, Michał Bakunin i Joseph Proudhon. Historia anarchizmu jest dosyć skomplikowana, pierwsi anarchiści pojawiają się w czasie kiedy rozwija się idea socjalistyczna i marksizm. Anarchiści w tym czasie odrzucają marksizm, gdyż jak twierdzą zawiedli się na koncepcji Marksa. Na czele z nich pojawia się Piotr Kropotkin i Michał Bakunin. We Francji przedstawicielem jest Joseph Proudhon, który jako pierwszy nazywa siebie anarchista: „Je suis anarchiste” – jestem anarchistą.

Obaj odrzucają idee Marksa. Anarchizm krytykuje zarówno marksizm, jak i kapitalizm. Kapitalizm jest dla anarchizmu tą gorszą wersją, przyczynia się bowiem do podziału społeczeństwa na biednych i bogatych. Anarchiści krytykują również rządy demokratyczne, bardzo często nazywają siebie demokratami, ale w innym znaczeniu. Anarchizm ma być tą najszerszą formą demokracji.

Mimo iż anarchizm odcina się od socjalizmu i marksizmu, politolodzy zaliczają go do lewicy, ponieważ anarchizm wyrósł z tych nurtów politycznych.