Chrześcijańska demokracja - Chrześcijańska demokracja (chadecja) w Polsce - charakterystyka, założenia, przedstawiciele

Chadecja w Polsce pojawia się na początku XX wieku w postaci kilku partii i grup politycznych. Ugrupowania chadeckie rozwijają się w Galicji i na terenach byłego zaboru pruskiego oraz częściowo na ziemiach polskich. Chadecja w Polsce, podobnie jak i na Zachodzie, miała zbliżony program oparty na etyce chrześcijańskiej, nie chciała jednak mieszać religii do spraw politycznych.

Przedstawicielami chadecji w Polsce byli: Wojciech Korfanty, Stanisław Krzyżowski i Jan Kędzior. W 1919 r. powstaje Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji, które połączyło wszystkie ugrupowania chadeckie. Na czele partii stanął Wojciech Korfanty. Partia składała się z chrześcijańskich związków zawodowych i galicyjskiego ruchu spółdzielni. Partia w 1922 r. weszła w skład rządu tzw. Chjeno-Piasta. PSC-D w swoim programie odwoływało się, jak każda partia chrześcijańskiej demokracji, do solidaryzmu społecznego oraz wspierało rozwój małych przedsiębiorstw. W 1926 r. doszło do przewrotu majowego i partia została rozbita na kilka mniejszych – lwowską, śląską i centrową. Po tym okresie działalność chadecji podupada.

Nowe czasy nastają dla chadecji dopiero w 1997 r., kiedy to Lech Wałęsa zakłada Chrześcijańską Demokrację III RP. Partia miała założenia ortodoksyjnej chadecji. Jej członkowie składali się z działaczy dawnego AWS. Po klęskach wyborczych partia uległa marginalizacji i w 2001 r. zmieniła nazwę. W 2003 r. wykreślono partię z ewidencji i oficjalnie przestała działać, później dokonano dodatkowej rejestracji. Partia generalnie nie odniosła żadnych sukcesów politycznych i raczej zepchnięta została na margines. Chadecja w Polsce nie odegrała znacznej roli, powstała na bazie nurtu i fascynacji chadecją w całej Europie.

Można śmiało powiedzieć, że w Polsce nie ma silnego ugrupowania chadeckiego. Wielu politologów dostrzega jednak taką nadzieję w obecnym PiS-ie. Czy rzeczywiście PiS jest partią nawiązującą do tradycji chadeckich, trudno jednoznacznie stwierdzić.