Maoizm - założenia, charakterystyka, geneza

Maoizm jest chińską wersją komunizmu, pochodzi od nazwiska jego twórcy Mao Tse Tunga. Maoizm opierał się na leninizmie i marksizmie. Mao Tse Tung był przywódcą Komunistycznej Partii Chin. Maoizm trwał tylko za czasów rządu Mao Tse Tunga, po jego śmierci Chiny zmieniły politykę.

Maoizm jest wschodnią próbą interpretacji prac Marksa i Lenina. Jednak Mao bardzo niewiele korzystał z myśli komunistów, stworzył własną ideologię, stąd też wersja komunizmu chińskiego przyjęła się jako maoizm.

Komunistyczny rdzeń maoizmu opierał się na manifeście komunistycznym i fragmentach prac Lenina. Mao Tse Tung zdawał sobie sprawę, że Chiny nie posiadają proletariatu, musiał więc nieco zmienić założenia doktryny komunistycznej. Maoizm przyjął ideę rewolucji i rozpoczął walkę z krajami kapitalistycznymi. Mao zakładał, że kapitalizm wyzyskuje Azję i trzeba z nim bezwzględnie walczyć.

Maoizm był zdecydowanie bardziej radykalny aniżeli doktryna Lenina. Mao Tse Tung twierdził, że zbudowanie komunizmu zależy tylko i wyłącznie od władzy politycznej, która musi przekształcić społeczeństwo w społeczeństwo komunistyczne i zaczepić wartości, które promował Marks w  swoich pismach. Maoizm odrzucał też prymat Związku Radzieckiego na świecie, stąd też dochodziło do wielu nieporozumień na linii współpracy pomiędzy ZSRR a Chinami.

Związek Radziecki zarzucał Mao Tse Tungowi, że neguje osiągnięcia socjalizmu imperialnego i odcina się od rdzennej doktryny komunistycznej. ZSRR obawiało się, że doktryna maoizmu mknie w stronę trockizmu, który był odrzucony przez stalinowską władzę i uznany za zbyt wywrotowy. Podstawowymi tezami maoizmu było:

- wprowadzenie przemocy jako formy przyspieszenia zmian i reform,
- polityka i doktryna maoizmu stała się niemalże religią i stanowiła nadrzędną wartość w państwie,
- chłopstwo stało się chińskim „proletariatem”,
- wprowadzenie tzw. rewolucji kulturalnej, która polegała na radykalnych i ostrych reformach w społeczeństwie. Rozpoczęła się w 1966 r. i trwała do 1976 r. Planowała zaszczepienie w obywatelach Chin nowego sposobu myślenia. Rewolucja kulturalna miała być przeprowadzona dzięki młodzieży, która nie miała jeszcze wykształconej świadomości politycznej,
- zlikwidowanie sporą część inteligencji i studentów,
- wprowadzenie tzw. komun ludowych, czyli synteza spółdzielni produkcyjnych, które stopniowo miały być przekształcone w komuny ludowe. Upaństwowiono wszystkie gałęzie przemysłu,
- wprowadzono tzw. taktykę Wielkiego Skoku, w latach 1958-1961 próbowano za pomocą radykalnych metod wprowadzić szybkie zmiany w rozwoju przemysłu i rolnictwa. Rozpoczęto budowanie fabryk i dróg. Rozwój gospodarki sprowadzono do rozwoju stali i żelaza. Odsunięto rolników od prac rolnych, co z kolei miało fatalne skutki. Efekty takiej polityki doprowadziły do głodu i ubóstwa. Zamiast wzrostu gospodarczego, Chiny pogrążały się w biedzie. Ofiarami systemu maoizmu było ok. 50 milionów ludzi.

W 1961 r. ostatecznie wycofano się z koncepcji Wielkiego Skoku, który okazał się wielkim niewypałem i doprowadził do tragedii.

Efekty programu Mao było opłakane w skutkach, doprowadziły do ubóstwa, biedy i upadku moralnego narodu. Doktryna ta rozprzestrzeniła się również na sąsiadujące państwa w Azji i tak np. w Kambodży program maoizmu próbowali realizować Czerwoni Khmerzy.