Arystoteles - filozofia, poglądy, dzieła

Arystoteles (384-322 r. p.n.e.), uznawany za najwszechstronniejszego myśliciela starożytności, był uczniem równie cenionego, dawniej i dziś, Platona. Jednakże trudno nazwać go kontynuatorem swojego mistrza, wszak Arystoteles niejednokrotnie głosił poglądy sprzeczne z naukami Platona. Jednak mimo to zawsze podkreślał, że bardzo ceni swojego mistrza.

Tym, co interesowało Arystotelesa, był przede wszystkim faktycznie otaczający nas świat (a nie - jak to było u Platona – świat idei). Pragnął rozbudować i usystematyzować wiedzę na jego temat. Dlatego też chętnie rozwija on wiele rozmaitych nauk, szeroko je opisując w swoich tekstach, w tym: fizykę, logikę, przyrodę, teorię państwa, teorię literatury czy też retorykę (przemowy).

Co prawda, w dziedzinie biologii wiele z teorii głoszonych przez Arystotelesa dawno straciło już na ważności oraz aktualności, jednak nie można zapomnieć o tym, iż wywarły one ogromny wpływ na rozwój tej dziedziny nauki. Wszak działalność Arystotelesa stała się wzorem dla przyszłych pokoleń, na niej uczyły się one, jak przeprowadzać obserwację, klasyfikację zjawisk czy wreszcie - jak wyciągać logiczne wnioski. Zresztą Arystoteles włożył ogromny wkład pracy w opisanie ponad 500 gatunków zwierząt – porównując ich budowę, opracowując klasyfikację zwierząt, grupując je według gatunków i rodzajów.

Nie tylko w badaniach zoologicznych Arystoteles opracował pewnego rodzaju systematykę. Opracował ją także w dziedzinie polityki odnosząc się do ustrojów państwowych: monarchii, arystokracji oraz demokracji. Badania w dotyczące tej problematyki starał się przeprowadzać jak najbardziej obiektywnie, widząc w każdym z ustrojów pewne plusy i minusy, nie opowiadając się za żadnym z nich. Starał się dostrzec i zrozumieć przyczyny upadku każdej z tych form rządów. Zarazem był on zwolennikiem niewolnictwa, które uważał za niezwykle korzystne czy wręcz - niezbędne dla sprawnego trwania społeczeństwa. Zresztą nie można w tej dziedzinie ganić Arystotelesa, gdyż w swoich czasach nie był on wyjątkiem. Niewolnictwo było na porządku dziennym niemal na całym świecie, do tego stanowiło ono stan pożądany przez wolną część społeczeństwa, która dzięki niemu mogła uwolnić się od ciężkich robót i samemu zająć się innymi pracami - na przykład sztuką. Przecież to właśnie dzięki niewolnictwu mieszkańcy Aten mogli podjąć się rozwoju miasta, ale i rozwoju samej sztuki, wprowadzając ją na wyżyny świetności i przyczyniając się do tzw. złotego okresu Aten.

Warto jeszcze wspomnieć o logice, którą ukochał sobie Arystoteles. Rozwinął on tę dziedzinę poprzez ustanowienie prawa logiki, wprowadzając wiele teorii, definicji oraz ideę rozumowania dedukcyjnego. Do dziś stanowią one teoretyczne podstawy poprawnego rozumowania.