Hiszpania i Galia w czasach panowania Oktawiana Augusta

Oktawian August, który panował w latach 27 p.n.e. -14 n.e., był wybitnym wodzem oraz świetnym administratorem państwa. Imperium Rzymskie nie tylko umocniło się wewnętrznie, a;e również  zdobyło nowe prowincje. Jesgo polityk toczyła się pod hasłem: Pax Romana, czyli pokoju pod patronatem Rzymu. Większą część swojego życia Oktawian poświęcił na rozszerzenie oraz uporządkowanie rzymskiej władzy z Europie m. in. na terenach dzisiejszych Francji i Hiszpanii.
Terytorium południowej Hiszpanii zostało włączone do Imperium Rzymskiego w wyniku wygranej z Kartaginą II wojny punickiej w 201 r. p.n.e. Do końca II w. p.n.e. pod panowanie Rzymu dostała się znakomita większośc Półwyspu Iberyjskiego, czyli tzw. Hiszpania Bliższa i Dalsza a nieposkromione zostały jedynie plemiona północnej jego części zwanej dzisiaj Kantabrią. Bogate w złoża rud oraz złota i srebra górzyste tereny Hiszpanii stały się z czasem jedną z najbardziej wartościowych dla Rzymian prowincją skąd sprowadzano ponadto konie, wełnę, tekstylia oraz wino. Jednak ciągłe konflikty z walecznymi plemionami tubylczymi, wciąż utrzymującymi się na północy Półwyspu, uniemożliwiały skuteczną jego romanizację.

Sprawy w Hiszpanii postanowił ostatecznie uporządkować Oktawian August delegując tam swojego zaufanego przyjaciela oraz wybitnego wodza, Marka Agrypę. Długotrwałe walki z ostatnimi niezależnymi plemionami na Półwyspie, czyli Kantabrami i Asturiami zakończyły się dopiero w 19 r. p.n.e. W tym momencie został pomyślnie zakończony podój całej Hiszpanii, która na przestrzeni następnych lat został podzielona na trzy administracyjne jednostki o statusie prowincji: najbardziej związaną z Rzymem Hispanię Beatica ze stolica w Kordobie, największą terytorialnie Hispanię Terraconensis ze stolicą w Terraco oraz Hispanię Lusitanię na terenach obecnej Portugalii.

Nieco inaczej w okresie panowania Oktawiana wyglądała sytuacja w należącej w większości już od jakiegoś czasu do Rzymu Galii. Od II w. p.n.e. rzymską prowincją były sąsiadująca bezpośrednio z Italią Galia Cesalpina (przedalpejska) oraz położona bardziej na północ Galia Transalpina (zaalpejska). W latach 58-51 p.n.e. Juliusz Cezar dokonał spektakularnego podboju terytoriów dzisiejszej Francji aż do kanału La Manche oraz Oceanu Atlantyckiego m. in. pokonując przeważające liczebnie siły galijskiego wodza Wercyngetoryksa w bitwie pod Alezją w roku 52 p.n.e. Nowo podbite tereny uporządkował jednak dopiero Oktawian August tworząc w miejsce jednej, trzy mniejsze prowincje: Galię Lugdunensis (ze stolicą w Lugdunum - dzisiejszy Lyon), Galię Aquitania (Bordeaux) i Galię Belgica (Durocortorum -dzisiejsze Reims) nad którymi zarząd sprawował bezpośrednio poprzez legatów i prokuratorów (tzw. prowincje cesarskie) oraz Galię Narbonensis (Narbona) na wybrzeżu Morza Śródziemnego, która z względu na wysoki stopień romanizacji zarządzana była przez senat.

W latach 12-9 p.n.e. tereny wschodniej Galii leżące pomiędzy Renem a Łabą podporządkował Rzymowi przejściowo brat przyszłego cesarza Tyberiusza -Druzus. Nie były one jednak trwałymi zdobyczami, ponieważ silny opór germańskiej ludności tubylczej zmusił wkrótce Rzymian do wycofania się z powrotem za Ren.