Aleksander Hertz - biografia, życiorys

Aleksander Hertz, reżyser i producent, urodził się w Warszawie w 1879 roku. W młodości nie interesował się sztuką filmową. Ukończył studia inżynierskie, pracował w bankowości. Angażował się również politycznie – był działaczem partii PPS. Przełomowym w jego życiu stał się roku 1908, w którym zakupił wraz z przyjaciółmi kino „Sfinks” przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie. Inwestycja szybko zaczęła się rozwijać, w 1909 roku Hertz stworzył „Towarzystwo Udziałowe Sfinks”, a od 1911 zaczęło funkcjonować  pierwsze w Polsce atelier.

Spółka zajmowała się przede wszystkim realizacją kronik aktualności obejmujących ważne dla życia miasta wydarzenia, takie jak „Wzlot aeroplanu w Warszawie” oraz filmy dokumentalne („Tatry Polskie”). Wytwórnia „Sfinks” realizowała natomiast projekty fabularne i stała się jednym z najważniejszych miejsc dla rozwoju polskiego filmu. W 1911 roku wytwórnia wyprodukowała pierwszą w Polsce komedię proletariacką zatytułowaną „Antek Klawisz, bohater Powiśla”. Inne filmy nakręcone i wyprodukowane w wytwórni to między innymi: „Meir Ezofowicz” według Elizy Orzeszkowej oraz  melodramat „Przesądy” w reżyserii samego Hertza.

Aleksander Hertz tworzył również własną filozofię kina, uważał, że głównym twórcą filmu jest jego producent, lansował też modę na wprowadzenie typowo polskich słów związanych z kinem. Proponował między innymi zastąpienie słowa „kinematografia” wyrażeniem „pokaźnia”. Ważna datą w historii „Sfinksa” stał się rok 1915, w którym nastąpiło połączenie wytwórni Hertza z „Kosmofilmem” Henryka Finkelsteina. Po połączeniu Hertz skupił się przede wszystkim na reżyserii filmów fabularnych, na gwiazdy polskiego kina wylansował  między innymi Polę Negri i Mię Marę.

Aleksander Hertz zmarł w 1928 roku w Warszawie, nie doczekał wprowadzenia dźwięku do kina. Do jego najważniejszych filmów należą: „Zaczarowane koło” lub „Tragedia w Sandomierskim Zamku” (1915) wg Lucjana Rydla, „Ochrana warszawska i jej tajemnice” (1916), „Arabella” (1917), „Bestia” lub „Kochanka apacza” (1917), „Pokój nr 13” (1917), „Książę Józef Poniatowski” (1918), „Mężczyzna” (1918), „Dla szczęścia” (1919), „Krysta” lub „Miłość i śmierć” (1919), „Córka pani X” (1920), „Przestępcy” (1921), „Ziemia Obiecana” (1927) wg Władysława Reymonta.