Husytyzm - Husytyzm w Czechach - defenestracja praska (pierwsza)

Podstępne pojmanie a następnie spalenie na stosie Jana Husa - przywódcy narodowego ruchu czeskiego, który domagał się zmian w sferze zarówno społecznej jak i kościelnej w roku 1415, wbrew oczekiwaniom zgromadzonych na soborze w Konstancji, nie przyczyniła się do kapitulacji radykalnych środowisk husyckich. Z czasem doszło do wyraźnej polaryzacji na płaszczyźnie religijnej w Czechach, gdzie oprócz tradycyjnego kościoła katolickiego powstał także alternatywny, husycki. Rosnące niezadowolenie wśród ludności czeskiej, spowodowane m. in. rosnącymi wpływami napływowego elementu niemieckiego oraz konserwatywną postawą przedstawicieli Kościoła, stały się z czasem katalizatorem ogólnonarodowego powstania, którego motywami przewodnimi był hasła głoszone przez Jana Husa oraz jego następców.

W dniu 30 lipca roku 1419 doszło w Pradze do gwałtownych rozruchów. Ostra wymiana zdań w praskim ratuszu zakończyła się ostatecznie bójką rajców oraz wyrzuceniem przez okno siedmiu działaczy katolickich, którego sprawcami byli radykalni husyci - wydarzenie to zostało nazwane przez historyków pierwszą defenestracją praską i zapoczątkowało powstanie zwolenników nauki Husa, które z czasem przerodziło się w otwartą wojnę Czechów z siłami króla niemieckiego Zygmunta Luksemburskiego. W bardzo krótkim czasie walki ogarnęły całą Pragę, która to znalazła się w zdecydowanej większości po kontrolą powstańców - palono katolickie kościoły i klasztory, dokonywano pogromów ludności. Na czele radykalnego odłamu husytów zwanego taborytami, stanął Jan Żiżka, który m. in. pokonał przeważające liczebnie siły katolików w bitwie pod Nekmierzem. W tym czasie umiarkowane skrzydło powstańców, czyli tzw. utrakwiści, podjęli próby negocjacji pokojowych z Zygmuntem Luksemburskim, jednak postawione przez nich warunki (wolność religijna i możliwość głoszenia nauki Husa, komunia pod dwiema postaciami oraz język czeski w liturgii, popieranie polityki antyniemieckiej przez króla) okazały się nie do przyjęcia.

Z upływem kolejnych miesięcy sytuacja powstańców stawała się co raz cięższa. Definitywną oznaką ich porażki w walce z katolikami pod wodzą króla niemieckiego była utrata w roku 1420 drugiego pod względem ważności ośrodka husyckiego w Czechach, czyli Pilzna. Wojsko Jana Żiżki pomimo kolejnych zwycięstw na polu bitwy musiało w końcu skapitulować i schronić się w pobliżu swojego głównego zbrojnego obozu nieopodal miasta Tabor.

Walki religijne w latach 1419-1420 ogarnęły praktycznie całe terytorium państwa czeskiego – w okresie największego tryumfu powstańców jedynie Śląsk i Morawy pozostały pod kontrolą katolików. Sukcesy militarne oraz łatwo rozprzestrzeniające się w społeczeństwie  hasła, głoszone przez husytów, które papież uznał wcześniej za heretyckie, skłoniły przywódców chrześcijańskiego zachodu do podjęcia zdecydowanych działań przeciwko niepokornym Czechom. Począwszy od roku 1420 w następnych latach przeciwko husytom skierowane zostały cztery kolejne regularne zbrojne wyprawy krzyżowe, dowodzone przez Zygmunta Luksemburskiego a organizowane pod auspicjami papiestwa.