Wojna stuletnia - przebieg. Ostatnia faza wojny stuletniej (Joanna d'Arc, klęska Anglii)

Delfin Karol II z czasem znajdował się w coraz gorszej sytuacji. Wojska francuskie doznawały kolejnych klęsk (oblężony przez Anglików był Orlean – ostatni przyczółek zwolenników delfina na północy), a jedynie jego polityczni przeciwnicy potrafili sporadycznie stawić czoła angielskiemu najeźdźcy, kraj stopniowo pogrążał się w chaosie wywołanym wojenną zawieruchą. Ludność okupowana przez wojska angielskie oraz sprzymierzone z nimi oddziały flamandzkie i burgundzkie stopniowo zaczęła postrzegać młodego dziedzica tronu jako symbol patriotyzmu w imię walki ze znienawidzonym najeźdźcą.

Przełomowym dla tych najtrudniejszych w dziejach całej wojny wydarzeniem była wizyta przed obliczem króla siedemnastoletniej wiejskiej dziewczyny z okolic Domremy, Joanny d’Arc, która przybyła poinformować go o swojej misji od Boga. Upierała się przy fakcie, iż Bóg namaścił ją, aby doprowadziła do koronacji Karola VII w Reims i na zawsze przepędziła Anglików z terytorium Francji. Początkowo podchodzono do jej wizji z dystansem, ale z czasem politycy z otoczenia delfina zdali sobie sprawę, iż ewentualna „natchniona boską mocą” posłanniczka walcząca u boku prawowitego dziedzica tronu przeciwko wrogiej koalicji angielsko-burgundzkiej, może być niebagatelnym chwytem propagandowym. Tak też się stało – Joanna dostała pod swoje dowództwo wielotysięczna armię, którą dowodziła osobiście w zbroi i z białym sztandarem w dłoni.

Wywołało to niespotykaną dotąd falę solidarności i poparcia dla sprawy Karola VII oraz natchnęło żołnierzy wiarą w to, że siły nadprzyrodzone sprzyjają ich orężu. Uczucia te pogłębiły tylko niespodziewany sukces odsieczy oblężonemu Orleanowi, której przewodziła Joanna d’Arc oraz doprowadziły do zajęcia kontrolowanego dotąd przez Burgundczyków miasta Reims. Mit ten jednak nie trwał długo, ponieważ już w roku 1430 pochwycona w walce Joanna został przekazana Anglikom, którzy oskarżywszy ją o czary, spalili ją na stosie w Rouen, 30. maja 1431 roku. Epizod ten jednak trwale odwrócił losy wojny.

W roku 1431 w Reims zgodnie z rytuałem na króla Francji koronował się Karol VII. Jednocześnie jego angielski przeciwnik, Henryk VI, dokonał analogicznego rytuału koronacji w katedrze w Paryżu, jednak w obliczu kolejnych niepowodzeń w walce oraz ciągłego cofania się na północ wojsk angielskich nie miała ona już praktycznie większego znaczenia.

Wydarzeniem o wielkiej wadze, które definitywnie zadecydowało o dalszych losach wojny, było wycofanie się z wojny w roku 1435 Burgundii, której król Filip Dobry – dotychczasowy wierny sojusznik Anglii – zawarł z Karolem VII separatystyczny pokój w Arras. Zgodnie z jego postanowieniami Francja uznała pełna niezależność państwa burgundzko-flamandzkiego oraz odstąpiła mu niewielkie hrabstwa pograniczne. Od tego czasu osamotniona armia angielska skazana była na porażkę.

Do kolejnych sukcesów francuskich na polu bitwy przyczyniła się również gruntowna reforma wojskowa przeprowadzona przez urzędników królewskich, która to zwiększyła znacznie siłę bojową zawodowych rycerzy, którzy byli zdecydowanie karniejsi niż stosowane wcześniej powszechnie frywolne pospolite ruszenie. Kiedy w roku 1444 przystępowano do rozmów na temat zawieszenia broni, w rękach angielskich znajdowały się już tylko skrawki Normandii, Gujenna oraz port w Calais. Pokój jednak nie trwał długo, bowiem już w roku 1449 francuski król postanowił definitywnie zakończyć długotrwały konflikt, wykorzystując przy okazji zatargi wewnętrzne w państwie swojego rywala. Nowa, zreformowana armia Karola VII, posiadająca ponadto innowacyjną artylerię, bez większych problemów przejmowała kolejne angielskie zamki i miasta. Przejściowe sukcesy osiągnęła jeszcze ekspedycyjna armia angielska pod wodzą Johna Talbota, jednak jego klęska w bitwie pod Castillon w roku 1453 przesądziła ostatecznie o wyniku długotrwałej wojny.

Ostatnie punkty oporu angielskiego w Akwitanii, czyli Bordeaux i Bajonna, przeszły w ręce Francuzów, francuska była również Normandia, z wyjątkiem portu w Calais – porażka Henryka VI stała się faktem.

Wojna zwana stuletnią zakończyła się w roku 1453 po dokładnie 116 latach, bez zawarcia oficjalnego traktatu pokojowego.