Stanisław Leszczyński - biografia, życiorys

Stanisław Bogusław Leszczyński, król Polski w latach 1705-1709 oraz 1733-1736, przyszedł na świat 20 października 1677 roku we Lwowie. Wywodził się z możnego rodu wielkopolskiego. Jego ojcem był podskarbi wielki koronny Rafał Leszczyński, natomiast matką Anna z  Jabłonowskich, córka Stanisława Jana Jabłonowskiego, hetmana wielkiego koronnego i hetmana polnego koronnego. Został starannie wyedukowany przez sprowadzanych z  granicy nauczycieli. Uczęszczał także do protestanckiego gimnazjum w Lesznie. W latach 1695-1696 odbywał peregrynację po Europie. Leszczyński w trakcie swojego życia ożenił się tylko raz, z Katarzyną Opalińską, z którą doczekał się pary córek, Marii i Anny.

Po powrocie z wędrówki przypadło mu w udziale stanowisko starosty odolanowskiego. W podzięce za poparcie na sejmie elekcyjnym w 1697 roku August II Mocny ogłosił go podczaszym wielkim koronnym. Dwa lata później Leszczyński został mianowany wojewodą poznańskim.

W trakcie wojny północnej kontrola nad państwem wymknęła się z rąk elektora saskiego. W lutym 1704 roku zawiązana w Warszawie konfederacja generalna doprowadziła do detronizacji Augusta II Sasa. O ile król szwedzki, Karol XII początkowo popierał Jakuba Sobieskiego, o tyle szybko zmienił zdanie i wysunął kandydaturę 28-letniego Stanisława Leszczyńskiego, który zaznaczył swoją obecność w antykrólewskiej opozycji.

Elekcja nastąpiła 12 lipca 1704 roku. Była ona równa obsadzeniu tronu szwedzkim stronnikiem, pionkiem Karola XII. Rzeczpospolita stawał tym samym na pozycji wasala Szwecji. 4 października 1705 roku Stanisław leszczyński został koronowany w kolegiacie św. Jana Chrzcielna w Warszawie na króla Polski przez arcybiskupa lwowskiego Konstantego Józefa Zielińskiego.

Latem 1706 roku oddziały szwedzkie oraz polskie pod przywództwem Leszczyńskiego wtargnęły do Saksonii. August II abdykował, jednak jego polscy zwolennicy nigdy formalnie nie uznali faktu koronacji Stanisława Leszczyńskiego.

W trakcie wyprawy Karola XII na Moskwę w 1708 roku, Leszczyński sprawował pieczę nad Rzeczypospolitą. Konfederaci sandomierscy proponowali królowi ugodę pod warunkiem zrzeczenia się związków z szwedzkim protektorem. Leszczyński nie potrafił podjąć decyzji i myślał o porzuceniu korony oraz wstąpieniu do zakonu. Ostatecznie opowiedział się po stronie Karola XII i pośpieszył mu z odsieczą. Nie udało mu się pokonać blokady sandomierzan i Rosjan, podczas gdy wojska szwedzkie przegrały z kretesem bitwę pod Połtawą (1709 rok). Leszczyński został pozbawiony wsparcia szwedzkiego władcy, który szukał wówczas schronienia w Turcji. Wy wygnaniu Szwedów z kraju, powrocie Augusta II, Stanisław I emigrował do Szczecina. W roku 1712 zawarł satysfakcjonujący układ z Sasem dotyczący abdykacji. Chciał do niego przekonać Karola XII, lecz ten nie poparł ugody. Leszczyński zjednał sobie wezyra Solimana oraz chana krymskiego Kaplan-Gereja, którzy mieli wspomóc leszczyńskiego w powrocie na tron Polski. Plan spalił jednak na panewce, ponieważ Sas zdołał przeciwstawić odpowiednio silną armię swoim oponentom.

W lipcu 1714 roku znalazł gościnę w Rzeszy, w podległym królom szwedzkim księstwie Dwóch Mostów. Tam tonął w coraz nowszych długach oraz drżał przed zamachem na swoje życie, który planowali wykonać Wettynowie. Po pierwszej takiej próbie Stanisław wysłał swoją rodzinę do Francji i dołączył do niej dwa lata później, kiedy utracił Dwa Mosty po śmierci Karola XII. Los uśmiechnął się do niego po tylu przeciwnościach, które go spotkały. W roku 1725 został teściem francuskiego króla, Ludwika XV.Jego córka, Maria wyszła za mąż za piętnastoletniego władcę.

Po śmierci Augusta II Mocnego, francuski ambasador Antoni Monti rozpoczął działania na rzecz kandydatury Leszczyńskiego na tron. Zanim kandydat dotarł na pole elekcyjne zawiązano spisek, z sprawą którego do Gdańska przypłynęła flota francuska, a wraz z ni.ą sobowtór Stanisława Leszczyńskiego. Prawdziwy pretendent do tronu dotarł do Polski drogą lądową, podając się za kupca. 12 września 1733 roku szlachta obwołała go swoim królem. Po tym wyborze zaszył się w Gdańsku, żeby ubezpieczać się jego fortyfikacjami i potencjalna pomocą od Francji tudzież Szwecji.

W październiku doszło do wybuchu wojny sukcesyjnej polskiej. Zwolennicy Augusta III z poplecznikami w postaci Rosji oraz Austrii gromadzili się pod Warszawa. Fronty walki mieściły się we Włoszech oraz na Zachodzie. 29n czerwca 1734 roku Leszczyński nie otrzymawszy dostatecznej pomocy ze strony Ludwika XV, uciekł w chłopskim przebraniu do Prus, gdzie schronił się w Królewcu. Szlachta na wezwanie Leszczyńskiego zawiązała konfederację generalną w Dzikowie przeciwko Augustowi III. Ostatecznie, w wyniku podwójnych działań kardynała Fleury Leszczyński stracił tron królewski, lecz zachował tytuł oraz księstwa Lotaryngii i Baru. Abdykował 27 stycznia 1736 roku. Rok później dzierżył już berło królewskie Lotaryngii.

Leszczyński nigdy nie zapomniał o Polsce, zawsze wykazywał troskę o swoją ojczyznę. W roku 1831 Lotaryńczycy postawili mu pomnik w Nancy, w którym król zadbał o wybudowanie biblioteki publicznej oraz założył królewskie Towarzystwo Nauk i Literatury Pięknej. Gościł na dworze filozofów, m.in. Rousseau , Montesquieu czy ksiądz Konarski. Leszczyński działał charytatywne, wspierał ubogich i sieroty,  dopomagał kościołowi, zainicjował powstanie Akademii Rycerskiej, był mecenasem sztuki.
   
W trakcie ostatniego bezkrólewia nie zadbał o poparcie swojego zięcia. Był już stary, osłabiony, miał problemy z poruszaniem się i ze wzrokiem. W wieku 89 lat poparzył się ogniem z kominka, kiedy odkładał fajkę. W ranę wdała się gangrena i władca zmarł 23 lutego 1766 roku. Pochowano go Został pochowany w kościele Notre-Dame de Bon Secours w Nancy, po rewolucji francuskiej szczątki zostały przeniesione do katedry wawelskiej.