Niewola babilońska

Początek rządów sławnego króla Nabuchodonozora II w Babilonie datuje się na rok 605 p.n.e. od wojennej kampanii przeciwko Egiptowi do Syrii i Palestyny. Po przekroczeniu Eufratu w 605 r. p.n.e. potężna armii przyszłego nowego króla babilońskiego rozgromiła pod Karkemisz wojska Necho II, króla Egiptu i tym samym praktycznie otworzyła sobie drogę do samej Jerozolimy, ale obowiązki formalne w stolicy (m. in. koronacja) zmusiły Nabuchodonozora do powrotu do kraju i przełożenia terminu podboju wybrzeża Morza Śródziemnego o kilka lat.

Syria i Palestyna zostały ostatecznie zajęte przez wojska babilońskie na początku VI stulecia p.n.e. Zdobycie Jerozolimy w 598 r. p.n.e. zapoczątkowało długotrwały i otwarty konflikt z Judejczykami, którzy byli dodatkowo wspierani przez Egipt. Apogeum jego było, trwające niemal osiemnaście miesięcy regularne powstanie Żydów przeciwko nowobabilońskiemu okupantowi. W roku 586 p.n.e., ufny wobec obiecanej mu pomocy ze strony armii egipskiej Apriesa, władca autonomicznego Królestwa Judei - Sedecjasz sprzymierzył się z egipskimi podżegaczami i przyłączył się do antybabilońskiej rebelii. Zniecierpliwiony ciągłymi trudnościami jakie przysparzali mu buntowniczy mieszkańcy Judei, król Nabuchodonozor II postanowił zorganizować nową wyprawę, której celem było rozwiązanie raz na zawsze problematycznej kwestii żydowskiej. Powstańcy nie byli w stanie przeciwstawić się potężnej armii Babilonu i skapitulowali tak samo szybko jak ich stolica - Jerozolima - zdobyta po raz drugi w 586 r. p.n.e. Królestwo Judei zostało formalnie zniesione a znaczna część jego ludności (przypuszcza się, że ok. 5 tys.) deportowana w okolice Babilonu. Należy przy tej okazji pamiętać, że podobny, choć przeprowadzony na mniejsza skalę proceder miał miejsce również w roku 598 p.n.e. Masowy charakter przesiedleń, które dotknęły praktycznie wszystkich warstw społeczności żydowskiej oraz czas ich długotrwałość stały się podstawą do ukucia się terminu „niewola babilońska”. Warto wspomnieć również fakt, iż budzący dość jednoznaczne skojarzenia termin „niewola” jest w tym przypadku nieadekwatny i nieprecyzyjny. Deportowani Judejczycy nie byli bowiem traktowani jako wojenni jeńcy (niewolnicy) lecz mogli prowadzić stosunkowo dowolny tryb życia.

Sytuacja przesiedlonych zmieniła się diametralnie około 50 lat później, kiedy to w roku 539 p.n.e. perski król, Cyrrus II Wielki podbił pogrążoną w wewnętrznym chaosie Babilonię i zgodził się na odesłanie Judejczyków do ich ojczyzny. Część Żydów zdecydowała się na powrót i w 537 r. p.n.e. ponownie ujrzała swoje rodzinne strony - były to plemiona Lewi i Benjamina, ale pozostali woleli zostać i od tej pory nazywani byli zaginionymi plemionami Izraela.

Czasy „babilońskiej niewoli” znacząco przyczyniły się do rozwoju tożsamości żydowskiej. Umownie od tego właśnie momentu do ogólnego użytku wszedł sam termin „Żydzi” (wcześniej nie stosowany powszechnie w mowie i w piśmie) a także rozpoczął się okres życia Izraelitów w tzw. diasporze.