Dekolonizacja Afryki

Wiek XIX dla kontynentu afrykańskiego oznaczał czas pełnej kolonizacji. Był to także czas ścierania się wpływów mocarstw europejskich na tym terenie. Na początku XX wieku już tylko Liberia oraz Etiopia pozostały niepodległe. Ten sam wiek przyniósł sporo pytań, dotyczących humanitaryzmu, pytań o wolność człowieka i prawo do niej. Afryka stanowiła niewygodny problem na tym polu. Europa dużo inwestowała w kolonializm, w znacznej mierze poprawiła się jakość życia części mieszkańców skolonizowanych terenów. Jednocześnie jednak obecność obcych budziła sprzeciw miejscowej ludności, która była traktowana jak ludność drugiej kategorii. Mimo to niewiele zmieniło się do lat pięćdziesiątych XX wieku. Wolnymi państwami były: Liberia i Libia, Etiopia oraz Egipt. W większej części Afryki zmieniło się tylko o tyle, że kolonie niemieckie zostały podzielone między Francję i Wielką Brytanię. Jednak Afryka miała już wzór Indii, a i europejska opinia publiczna nie popierała kolonizacji. Dodać należy, że Druga Wojna Światowa w znacznej mierze zmieniła rozłożenie sił - wyrosły dwa potężne państwa - Stany Zjednoczone oraz Rosja, które nie miały afrykańskich posiadłości kolonialnych. Wielka Brytania i Francja musiały się więc zgodzić na dekolonizację Czarnego Kontynentu, zwłaszcza że wyniszczenia wojenne sprawiły,  że nie mogły sobie pozwolić na utrzymanie kolonii (poza czerpanymi korzyściami, inwestowano w nie ogromne fundusze).

Lata pięćdziesiąte znacznie zmieniły Afrykę - 1956 roku Maroko, Tunezja i Sudan stały się niepodległe; rok później Ghana (Złote Wybrzeże), a w roku 1958 Gwinea. Rok 1960 został natomiast nazwany rokiem Afryki. To właśnie wówczas najwięcej krajów, bo aż 17, oswobodziło się: Gabon, Dahomej (Benin), Kongo-Brazzaville (Kongo), Kongo-Leopoldville (Zair), Kamerun, Czad, Niger, Nigeria, Mali, Togo, Senegal, Burkina Faso (Górna Wolta), Madagaskar, Kamerun, Kenia, Somalia, Wybrzeże Kości Słoniowej. Rok później niepodległa stała się Tanganika, a w roku 1962 - Uganda oraz Algieria.

Dekolonizacja przyniosła masę problemów. Kontynent, który przez tak długi okres był obiektem ekspansji nagle został pozostawiony sam sobie. Przez tak długi czas Europejczycy korzystali z pracy rąk miejscowej ludności, ograniczano jej dostęp do szkół, nie pozwalając na wykształcenie się znacznego zaplecza intelektualnego (to było kształcone poza Afryką i po dekolonizacji często intelektualiści wracali, ale nie potrafili zrozumieć miejscowej ludności, przy próbie objęcia władzy szybko spotykali się z natychmiastową, negatywną, reakcją). Szybko dał o sobie znać problem językowy - posługiwano się wieloma językami, ale najbardziej rozwinięte były języki kolonizatorów, co budziło naturalny sprzeciw ludności miejscowej.

W wielu miejscach, gdy tylko kolonizatorzy zniknęli, rozpętały się zbrojne konflikty, wynoszące do władzy dyktatorów. Rozwijały się reżimy. Pieniądze przeznaczano na wspaniałe siedziby rządowe, mające podkreślić niepodległość danego kraju. Ludność żyła natomiast na przedmieściach miast, w zupełnej nędzy, nie mając większych możliwości na zdobycie zatrudnienia, a tym środków do egzystencji chociażby na minimalnym poziomie. Nie potrafiono wykorzystać bogactw naturalnych, bowiem gospodarka była uzależniona od rynków europejskich i to one dyktowały warunki. Skutki są widoczne w wielu państwach po dzień dzisiejszy - wiele z nich żyje z turystyki, mając do zaoferowania niezwykły klimat, piękno krajobrazów, czy - jak chociażby Egipt czy Tunezja - wielkie pozostałości starożytnej historii. W wielu jednak panuje głód, konflikty i brak prosperującej dobrze gospodarki.