Powstanie warszawskie - przebieg powstania warszawskiego

Powstanie warszawskie wybuchło dnia 1 sierpnia 1944, a zakończyło się nocą z 2 na 3 października. Już pierwsze dni rozstrzygnęły o wyniku, czyli o przegranej powstańców. Dalsza walka była zaciętym oporem, okupionym ogromną ilością ofiar - zarówno po stronie AK, ale zwłaszcza ludności cywilnej. Armia Czerwona, na którą liczono i która stanęła nieopodal stolicy została zatrzymana przez Wermacht, a bitwa w dniach 29 - 31 lipca zakończyła się jej porażką. 5 sierpnia armia niemiecka ruszyła do ataku, zajmując od 5 do 7 sierpnia Wolę oraz Ochotę. Następnie przystąpiono do próby opanowania Starego Miasta, gdzie stacjonowało ok 9 tys. powstańców. Zacięta walka trwała do 1 września, kiedy to padł rozkaz, wydany przez  dowódcę ppłk Karola Wachnowskiego Ziemskiego, o przedostaniu się kanałami ze zrujnowanego obszaru.

Ta prawie dwutygodniowa walka kosztowała mnóstwo krwi - bój toczono o każdy skrawek ziemi i to pod ostrzałem z moździerzy. 1 września rozpoczęło się mordowanie przez hitlerowców rannych żołnierzy oraz wywożenie ocalałej ludności cywilnej do obozu (póki co tymczasowego, w Pruszkowie). Wraz z początkiem miesiąca Niemcy opanowali Sadybę, spychając powstańców warszawskich na Mokotów, a później na Śródmieście. Czernichów padł 23 września, następnie hitlerowcy natarli na Mokotów, a ostatecznie 30 września opanowali Żolibórz.

Chwilę przed upadkiem Żoliborza, 28 września rozpoczęto rozmowy dotyczące kapitulacji. Akt kapitulacji podpisany został 2 października (2/3 października). Na jego mocy żołnierze AK mieli otrzymać prawa kombatanckie, stając się jeńcami niemieckimi. Akt zapewniał także humanitarne traktowanie cywilów. Pozostała przy życiu ludność została umieszczona w pruszkowskim obozie, aby później zostać wywieziona do obozów pracy.