Niewola awiniońska papieży

W 1305 r. siedzibą papieży stało się miasto Awinion. Zmiana związana była z dążeniem królów francuskich i angielskich do rozszerzenia swych prerogatyw kosztem papiestwa. Pragnęli utrzymać oni prawo do mianowania biskupów i nadzorować kościelny wymiar sprawiedliwości. Ponadto do antypapieskich wystąpień doszło też w Rzymie, nie tylko pogrążonym w walkach włoskich frakcji kardynalskich, lecz także zagrożonym ruchami plebejskimi.

Niewola awiniońska to okres 1309-1377. W tym to czasie papieże - wszyscy narodowości francuskiej - rezydowali i wybierani byli właśnie w Awinionie i choć sama niewola awiniońska była wynikiem konfliktu z królem Francji, Filipem Pięknym, w którym to sporze papiestwo poniosło klęskę, to już rezydujący w Awinionie papieże mieli wsparcie władców francuskich, pod których to kontrolą w praktyce znalazła się władza papieska.

Niewątpliwie w okresie awiniońskim Kościół przekształcił się w sprawną organizację administracyjną i finansową. Powstały trybunały papieskie, Sekretariat Stanu, który kierował sprawami politycznymi, Kancelaria, w której redagowano bulle i pisma papieskie. Upadł jednak autorytet kurii, która występowała przeciw tendencjom reformatorskim wewnątrz Kościoła. Gdy autorytet ten, a wraz z nim autorytet samego papieża i Kościoła spadł, wobec napomnień św. Katarzyny Sieneńskiej papież Grzegorz XI w 1377 zdecydował się na powrót do Rzymu.