Reformy Kazimierza Wielkiego - kultura

Kazimierz Wielki, jak niemal każdy średniowieczny władca, starał się uchodzić za opiekuna nauki, mecenasa sztuki oraz fundatora licznych budowli o charakterze głównie sakralnym. Wszystkie te działania miały podkreślać majestat oraz umacniać jego pozycję wśród poddanych.

Za panowania Kazimierza Wielkiego, Polskę ogarnął podobnie jak całą Europę zachodnią wielki ruch budowlany, a dzięki umiejętnej polityce króla nad Wisłę dotarł nowy styl architektoniczny tj. gotyk. Wówczas z inicjatywy władcy rozbudowana została jego wawelska rezydencja – oprócz rozbudowania części mieszkalnej i reprezentacyjnej, zadbał on również o kontynuację, zapoczątkowanej przez Czechów, przebudowy katedry wawelskiej, która w przyszłości miała pełnić rolę królewskiej nekropolii – Kazimierz Wielki zlecił m. in. wykonanie monumentalnego grobowca  dla swojego ojca. Równocześnie rozpoczęte zostały analogiczne prace przy innych siedzibach biskupów polskich (Gniezno, Poznań – gdzie wstawiony został okazały nagrobek Bolesława Chrobrego), ale nie zapomniano także o pomniejszych kościołach. Dzięki królewskiej fundacji powstało wiele budowli sakralnych (m. in. w królewskim Kazimierzu, gdzie władca ufundował dwie duże świątynie oraz klasztor Augustianów).

Na połowę XIV wieku, czyli okres panowania Kazimierza Wielkiego, przypada ponadto konsekwentny rozkwit polskiego dziejopisarstwa – nie powstały wówczas wprawdzie wybitne dzieła syntetyczne, jak choćby kronika mistrza Wincentego Kadłubka, ale pojawiły się liczne pomniejsze kroniki i roczniki. Wśród nich należy wymienić tzw. roczniki małopolskie (reedycję kompilacji pt. „Annales Polonorum”), kronikę Dzierzwy oraz obejmujące lata 1370-1384 dzieło Janka z Czarnkowa. Oprócz nich powstało także wiele innych zabytków literackich, głównie utworów hagiograficznych, a także pierwsze polskie zbiory kazań.

Najdonośniejszym jednak osiągnięciem kulturalnym pełnego sukcesów panowania Kazimierza Wielkiego było ufundowanie uniwersytetu w Krakowie w roku 1364, który szybko zyskał sobie kontynentalną renomę oraz stał się wizytówką państwa polskiego na dworach europejskich.