Filippo Brunelleschi - biografia, życiorys

Filippo Brunelleschi urodził się w 1377 roku i był jednym z prekursorów renesansu we Włoszech. Jego nazwisko należy skojarzyć z niezwykle płodną artystycznie epoką quattrocenta. Początkowo zajmował się złotnictwem i rzeźbiarstwem, jego zainteresowaniem cieszyła się architektura rzymska, szczególnie technika konstrukcji budynków. W 1404 roku został przyjęty do florenckiego cechu złotników.

Na podstawie studiów architektury antycznej stworzył zasady perspektywy linearnej. Niektóre z początkowych prac pioniera renesansu można zaliczyć jeszcze do budownictwa średniowiecznego. Pomimo obecności w jego twórczości architektonicznej elementów gotyckich, to twórcze i swobodne wykorzystywanie elementów antycznych czyni z niego artystę renesansowego.  Z antyku czerpał również podstawowe zasady tworzenia swoich dzieł takie jak porządek i logikę, lekkość oraz minimalizm w dekoracjach. Działalność artystyczna Brunelleschiego przed 1420 rokiem nie jest dokładnie znana. Jednym z niewątpliwych faktów był udział artysty w konkursie na wykonanie drzwi do baptysterium florenckiego, które miały mieć  formę płaskorzeźby. Brunelleschi przegrał jednak tę rywalizację z Lorenzem Ghibertim.

Historycy sztuki uważają, że jedną z pierwszych prac artysty był Palazzo Busini we Florencji. Budynek ten z powodzeniem łączył w sobie zarówno elementy renesansowe, jak i średniowieczne. Elementem dodatkowym przyciągającym uwagę jest zaprojektowana przez architekta arkadowa loggia otaczająca pałac. Lekkie kolumny loggi zostały zaczerpnięte z konstrukcji antycznych. Brunelleschiego uważa się również za twórcę perspektywy linearnej na fresku Masaccia znajdującego się w kościele Santa Maria Novella we Florencji. Sława przyszła do artysty w 1418 roku, kiedy Brunelleschi wygrał konkurs na budowę kopuły znajdującej się we florenckiej katedrze Santa Maria del Fiore. Florencja chciała tym samym dogonić Pizę i Sienę, które posiadały w swym dorobku architektonicznym katedrę kopułową. Brunelleschi wygrał konkurs dzięki przedstawieniu projektu kopuły żebrowej inspirowanej architekturą bizantyjską. Sposób jej wykonania pozwalał na uniknięcie konieczności zbudowania czasochłonnych i kosztownych rusztowań.

Kolejnym projektem zrealizowanym przez architekta była budowa schroniska dla porzuconych dzieci przy placu SS. Annunziata we Florencji. Budynek jest już reprezentantem czystej sztuki renesansowej. Brunelleschi przy jego projektowaniu odszedł od typowej dla gotyku strzelistości na rzecz budowli poziomej. Innowacją jest również skromność dekoracji. W 1419 roku artysta otrzymał  zaszczytne zlecenie zaprojektowania i wybudowania kościoła San Lorenzo we Florencji. Za życia artysty zdążono zbudować tak zwaną Starą Zakrystię. Dla tej budowli charakterystyczna jest przede wszystkim lekkość. Według planów artysty w roku 1430 zaczęto realizować również budowę kaplicy rodu Pazzich przy kościele Santa Croce. Kaplica zbliżona jest w swym stylu do Starej Zakrystii. Dwa pozostałe najważniejsze projekty rozpoczęte przez Brunelleschiego to budowa dwóch świątyń: kościoła Santo Spirito oraz Santa Maria degli Angeli. Dokończenie swych dzieł nie było artyście dane.

Filippo Bruneleschi zmarł w 1446 roku.