Władysław Szpilman - biografia, życiorys

Władysław Szpilman urodził się 5 grudnia 1911 roku w Sosnowcu, a zmarł 6 lipca 2000 roku w Warszawie. Był synem polskich Żydów - Edwardy i Samuela Szpilmanów. Był wybitnym kompozytorem i pianistą. Swoją edukację rozpoczął od akademickiej szkoły wyższej - Konserwatorium im. Fryderyka Chopina w Warszawie, gdzie uczył się sztuk muzycznych. Po zdaniu wszystkich egzaminów przeniósł się do Berlina. Tam studiował pod okiem Artura Schnabla i Leonida Kreutzera.

Kiedy w roku 1933 Hitler zaczął stopniowo przejmować władzę w Berlinie i tym samym w całych Niemczech, pianista postanowił wrócić do Polski. Przybył do Warszawy wraz ze swoim przyjacielem - Bronisławem Gimplem grającym na wiolonczeli. Szybko też kompozytor stał się niezwykle lubianym przez rzesze Polaków pianistą. Słuchano go z uwielbieniem. Do roku 1939, a więc do dnia, w którym wojska niemieckie zaatakowały Polskę, rozpętując II wojnę światową, Szpilman pracował w Polskim Radiu. Tam grał melodie nie tylko z zakresu muzyki klasycznej, ale i tej rozrywkowej, popularnej. Skomponował też kilka własnych utworów - między innymi: „Nie ma szczęścia bez miłości”, „Nocą”, „Kiedy kochasz się w dziewczynie” oraz muzykę do kilku filmów. Podczas jednego z jego koncertów w radiu, audycja została przerwana z powodu nieoczekiwanego ataku bombowego na Warszawę.

Później między innymi w stolicy Polski ustanowiono getto. Znalazło się ono w obrębie domu Szpilmana, który z pochodzenia był Żydem. Na życie zarabiał potem grając w restauracjach żydowskich i kawiarniach (kawiarnia „Sztuka”) w getcie. Pomimo to, z trudem wiązał koniec z końcem i zarabiał niewiele, jak na sześcioosobową rodzinę. W roku 1942 rozpoczęła się sukcesywna likwidacja warszawskiego getta. Cała rodzina Władysława Szpilmana została deportowana do obozów, gdzie najprawdopodobniej zginęli w komorze gazowej w Treblince.

Sam pianista cudem uniknął śmierci i deportacji. Przez lata ukrywany był przez: Piotra Perkowskiego, Edmunda Rudnickiego, Czesława Lewickiego, Witolda Lutosławskiego (polskiego kompozytora), Andrzeja oraz Janinę Boguckich (aktora filmowego), i Helenę Lewicką. Potem Szpilman pozostał w ruinach zrównanej z ziemią Warszawy i ukrywał się. Takich ludzi nazywano „polskimi robinsonami”. Tam odnalazł go niemiecki oficer - Wilm Hosenfeld, który uratował na wpół żyjącego Szpilmana paczkami z żywnością. Później sam kapitan został uwięziony w sowieckim obozie, gdzie umarł, pomimo usilnych prób wyciągnięcia go stamtąd przez Władysława. W roku 2007 bohaterski Niemiec został uhonorowany Orderem Odrodzenia Polski i jednocześnie wpisany został na prestiżową listę Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata.

Bardzo ciekawym wydarzeniem był powrót pianisty do Polskiego Radia. W roku 1945 Polskie Radio wznowiło swoją działalność. Pierwsze, co usłyszeli polscy słuchacze, to utwór Chopina w wykonaniu Władysława Szpilmana. Był to ten sam utwór, który grany był podczas ostatniej audycji radia, kiedy na Warszawę spadały bomby. Kompozytor rozpoczął wykonywanie utworu od momentu, w którym go wtedy zakończył. Do roku 2000 koncertował wraz ze swoimi przyjaciółmi po całym świecie.

Współpracował z wybitnymi polskimi kompozytorami, muzykami, autorami tekstów i reżyserami. Napisał wiele popularnych do czasów dzisiejszych utworów. Są to między innymi: „Pójdę na stare miasto”, „W małym kinie”, „Zmartwienia maszynisty”, „Piosenka o przyjaźni”, „Parę butów mam”, „Kokosy, kokosy”, „Jutro będzie dobry dzień”, „Deszcz”, „Cicha noc”, „Naucz mnie tańczyć”, „Jestem twoja”, „Elegia jesienna”, „Tak mało cię znam”, „Little Overture for Symphony Orchestra”, „3 Little Folk Songs Suites (after own children's songs) for piano”, „Concertino”, „Paraphrase on an Original Theme”.