Rewolucja francuska wobec Europy

Już w roku 1789 Europa zareagowała na wydarzenia we Francji. Rozruchy ogarnęły państwa niemieckie, włoskie, a w roku 1790 wybuchła rewolta w Belgii. Także w Polsce bacznie obserwowano i wyrażano opinie. Publicystyka polska wskazywała na rewolucję francuską jako na przykład zrywu narodowego. Do jej haseł będzie się także odwoływał Tadeusz Kościuszko.

Pozytywnie oceniali pierwsze lata rewolucji zarówno Stanisław Staszic, jak i Hugo Kołłątaj, czy też Franciszek Salezy Jezierski. Nie uważano jej za nienaganny przykład, który należy ślepo naśladować, natomiast zgadzano się zazwyczaj co do tego, że można czerpać z wielu jej elementów.

Rewolucja szybko znalazła się pod bacznym okiem europejskich władców. Obawiali sie oni jej, a im dłużej trwała, tym bardziej ich przerażała. Stąd tak szeroka koalicja antyfrancuska. Rewolucja wywracała do góry nogami ustanowiony porządek, a jednocześnie stanowiła ostrzeżenie. Szybko zareagowała caryca Katarzyna II, która nakazała wszystkim swoim obywatelom opuścić Francję. Zakazała także pism i książek francuskich. Już w roku 1790 miała stwierdzić, że Europa musi zareagować na wydarzenia. Tak też sie stało.

Gdy rewolucja się zakończyła Europa stanęła przed zadaniem jej oceny. Dla władców była ona jednoznaczna - strach łączył się z przekonaniem o potrzebie ugruntowania starego porządku. Monarchowie nie w zmienach widzieli możliwość zapobiegania podobnym wydarzeniom, a w starym ładzie i państwie, silną ręką rządzącym obywatelami. Było to myślenie w dużej mierze słuszne. Słynny myśliciel, żyjący w wieku XIX - Alexis de Tocqueville zauważył, że rewolucje rodzą sie nie tam, gdzie jest faktycznie źle i jest silna władza, a tam, gdzie jest taka możliwość, zatem, gdzie są swobody.

Rewolucja francuska stała się natomiast wspaniałym symbolem dla wszystkich ludów, które będą wstrzynały powstania. Odwoływanie się wówczas do tradycji rewolucji francuskiej będzie na porządku dziennym. To ona dała najbardziej znakomity przykład i zapadła w pamięć wszystkim kolejnym pokoleniom, które tworzyły jej białą, jak i czarną legendę.