Podboje Normanów. Opracowanie

Zjednoczone państwa pod rządami Normanów cechował przede wszystkim agresywny charakter polityki zagranicznej. Już od VII w. drużyny normandzkich wojowników zapuszczały się na pobliskie wyspy Morza Północnego, ale także na Wyspy Brytyjskie oraz północne wybrzeża Francji, głównie w celu zdobycia jak największej ilości łupów. Z czasem jednorazowe wyprawy zaczęły zmieniać swój charakter. Najpierw wojownicy decydowali się spędzić np. zimę w specjalnie do tego założonych na wrogim terytorium osadach, lecz w IX w. miały już miejsce organizowane przez Normanów ekspedycje o charakterze typowo osadniczym.

Pierwszą trwałą zdobyczą terytorialną Normanów leżącą poza Skandynawią były południowo-wschodnie wybrzeża angielskie. Po raz pierwszy na Wyspach Normanowie przezimowali w roku 851 i już wówczas zdali sobie sprawę z faktu, że byłoby to odpowiednie miejsce pod zorganizowane osadnictwo. W następnych wyprawach udało im się zdobyć przyczółek, który posłużył za bazę wypadową do dalszych podbojów w głębi lądu. Świetnie przystosowani do podbojów wojownicy normańscy nie napotkali praktycznie żadnego zwartego oporu ze strony lokalnych władców, którzy byli zupełnie zaskoczeni nagłym pojawieniem się przybyszów ze wschodu na angielskiej ziemi. W roku 878 przedstawiciele społeczności normandzkiej podpisali z ówczesnym królem angielskim, Alfredem, porozumienie, na mocy którego otrzymywali na własny użytek na południowo-wschodnim krańcu wyspy władztwo, zwane odtąd Danelaw.

Wkrótce potem Duńczycy przyjęli chrzest – ojcem chrzestnym duńskiego króla, Guthruma, został sam Alfred Wielki. W następnych latach Normanowie konsekwentnie rozszerzali zasięg terytorialny swojego państwa kosztem pomniejszych władców angielskich. W 1013 r. podbiwszy większą część Wysp, król Duński Swen I Widłobrody został w Londynie koronowany na króla legalnego Anglii. Było to bez wątpienia precedensowe wydarzenie w dziejach Normańskich podbojów w Europie. Jego syn Knut I Wielki zdołał doprowadzić do końca podbój całej Anglii i dokonał tego w roku 1017 przyłączając jej terytorium formalnie do swojego państwa.

Niemal w tym samym czasie, w którym zaczął się regularny podbój Wysp Brytyjskich przez Duńczyków, inny Normandzki władca, Rollon, wraz ze swoimi towarzyszami osiedlił się na stałe w północnej Francji. Kolejne zdobycze Normanów u ujścia Sekwany niepokoiły ówczesnego władcę francuskiego Karola III Prostaka na tyle, że zdecydował się on w roku 911 na nadanie Rollonowi wieczystego lenna w postaci dotychczas zdobytych przez niego ziem. W zamian za okazaną od króla łaskę Normanowie zobowiązali się do obrony terytorium francuskiego oraz przyjęcia w niedługiej perspektywie czasu chrztu. Nastąpiło to niecały rok później, a sam fakt przyjęcia chrześcijaństwa znacząco ułatwił przybyszom romanizację oraz utworzenie królestwa. W taki sposób powstało drugie w historii skandynawskiej ekspansji na zachód odrębne państwo, które przyjęło nazwę Królestwa Normandii.

Jednak stwierdzenie, jakoby zdobycze normandzkie w IX i X w. ograniczały się wyłącznie do Wysp Brytyjskich i północy Francji, nie jest do końca słuszne. Równocześnie z opisanymi powyżej podbojami Normanowie podporządkowali sobie większość wysp Morza Północnego, tj. Szetlandy, Orkady, Hebrydy oraz Wyspy Owcze, a także dotarli i niejako skolonizowali odległą Islandię. Mimo stosunkowo niewielkiej powierzchni wyspy te pełniły bardzo ważną rolę w dalszych podbojach normandzkich, stanowiąc bazy wypadowe oraz punkty zaopatrzeniowe dla ich nieprzystosowanych do dłuższej żeglugi po otwartym morzu łodzi transportowych. Wart uwagi jest ponadto fakt, iż z Islandii wyruszyła w 981 r. wyprawa pod wodzą Eryka Rudego, która dopłynęła i założyła pierwsze osady na Grenlandii oraz pionierska ekspedycja z 1003 r., która rzekomo dotarła do wybrzeży Ameryki Północnej.

Mówiąc o podbojach normańskich, nie sposób również nie wspomnieć o dokonaniach szwedzkiej części mieszkańców Skandynawii, czyli tzw. Waregów. Otóż w przeciwieństwie do swoich duńskich i norweskich kuzynów skierowali oni swoją ekspansję na wschód oraz na południe. Ich domeną stały się łupieskie napady na wybrzeża Morza Bałtyckiego, ale największym ich sukcesem było bez wątpienia dotarcie w połowie IX w. rzecznym szlakiem na tereny późniejszej Rusi. Jeden z wareskich władców imieniem Ruryk w roku 862 przejął władzę w Nowogrodzie Wielkim, a następnie rozszerzył swoje władztwo o rozległe zajmowane przez lokalne plemiona słowiańskie tworząc tym samym podstawy do zjednoczenia wszystkich ziem ruskich. Ruryk był ponadto założycielem dynastii Rurykowiczów, która władała Rusią nieprzerwanie do wieku XVI.

Odrębny rozdział ekspansji normandzkiej poza Skandynawię stanowią dokonane już w XI w. podboje na południu Europy. Pierwsi wojownicy z północy pojawili się w Italii ok. roku 1000 przy okazji pielgrzymowania do Ziemi Świętej.  Z czasem udało im się zdobyć przyczółki w południowej części Półwyspu Apenińskiego, a kiedy w 1071 r. Normanowie pod wodzą Roberta Guiscarda zdobyli przy pomocy swoich Longobardzkich sprzymierzeńców ostatnie stawiające opór miasto Bari, możemy już mówić o powstaniu zalążków pionierskiego normańskiego państwa w basenie Morza Śródziemnego. Następnie sprawnie prowadzone przez Roberta kampanie przeciwko słabnącej władzy Arabów na Sycylii doprowadziły do wyparcia znienawidzonych muzułmanów z wyspy w roku 1091 i przyłączenia jej do nowo powstałego silnego państwa normandzkiego. W roku 1130 książę Sycylii Roger II otrzymał w podzięce za udzielone papiestwu poparcie koronę królewską.

Normanowie aktywnie uczestniczyli ponadto w rozpoczętym w 1095 r. ruchu krucjatowym zdobywając nawet na własność potężne Księstwo Antiochii. Ich zasługą jest również wcześniejsze definitywne wyparcie z Italii Bizancjum.

Dzięki swoim sukcesom militarnym Normanowie stali się w całej Europie znani jako bezwzględni i zaprawieni w boju rycerze, stanowiący przez praktycznie całe średniowiecze jedną z bardziej cenionych sił najemnych. Ich zwinne oraz przystosowane do sprawnego transportowania wojowników w obrębie wód przybrzeżnych łodzie oraz doskonała znajomość rzemiosła wojennego połączone w większości przypadków z elementem zaskoczenia przyczyniły się do szeregu zwycięstwo rycerzy normańskich. Powstałe w wyniku ich podbojów, rozsiane po całej Europie, państwa wywarły spory wpływ na kształtowanie się średniowiecznej feudalnej kultury rycerskiej.