Towarzystwo Kursów Naukowych - powołanie, funkcjonowanie, cele

Towarzystwo Kursów Naukowych (TKN) było pierwszą polską uczelnią, która rozpoczęła działalność po zamknięciu Szkoły Głównej w Warszawie. TKN powstało w 1905 r. i rozpoczęło edukację, której status obecnie uznać można za pierwszą prywatną szkołę wyższą. TKN było spadkobiercą idei Uniwersytetu Latającego. TKN organizowała kursy, szkolenia dokształcające i propagowała działalność naukową. TKN miała kilka wydziałów – matematyczny, techniczny, rolniczy i humanistyczny. TKN działało do roku ok. 1918. W 1918 nastąpiło przekształcenie TKN na Wolną Wszechnicę Polską.

Podobną nazwę otrzymała organizacja intelektualistów, którzy 11 stycznia 1978 r. założyli w Warszawie Towarzystwo Kursów Naukowych. Intelektualiści organizowali pod tym szyldem szereg wykładów, klubów dyskusyjnych itp. organizowano wykłady z historii, ekonomii i filozofii. Wszystkie wykłady organizowane były w mieszkaniach i placówkach kościoła katolickiego. Towarzystwo Kursów Naukowych zostało założone 11 stycznia 1978 r. przez intelektualistów z opozycji antysocjalistycznej. Nazwa TKN nawiązywała do uczelni z roku 1905. próbowano w ten sposób oddać charakter Polski, intelektualiści uważali, że sytuacja Polski pod rzadami PRL jest podobna do zaboru carskiego. Jednym z protoplastów TKNu był Edward Lipiński a przewodniczącym został Jan Kielanowski. TKN objął swoim zakresem całą Polskę, wykłady odbywały się w miastach – Krakowie, Wrocławiu, Łodzi, Poznaniu i Warszawie. W Krakowie działalność TKNu spotkała się z aprobata ówczesnego wtedy kardynała Karola Wojtyły. Władza ludowa ostro zareagowała na działalność TKNu, wobec wykładowców zastosowano przemoc i inwigilację a także aresztowania i posądzenia o wichrzycielstwo i sprzeciw wobec władzy ludowej.

W odpowiedzi na działalność TKNu władze komunistyczne zaatakowały Jacka Kuronia bijac go dotkliwie i krzywdząc jego rodzinę. TKN prowadziło dydaktykę i naukę na różnych poziomach edukacji, dodatkowym atutem organizacji były stypendia. TKN oficjalnie kończy działalność w grudniu 1981 z chwilą ogłoszenia stanu wojennego.