Normanowie i ich podboje - Podboje Normanów na Wyspach Brytyjskich

Normańskie podboje w basenie Morza Północnego zapoczątkowane zostały przez Norwegów, którzy już pod koniec VIII wieku, opanowawszy szlaki z Skandynawii na zachód, swoje osady założyli nawet w bezpośrednim sąsiedztwie Wysp Brytyjskich, na Orkadach i Hebrydach skąd z powodzeniem atakowali zachodnie wybrzeża angielskie. W ich ślady zdecydowali się pójść Duńczycy, którzy od początku IX wieku rozpoczęli regularne najazdy na ziemie południowo-wschodniej Anglii.

Przełomem w ich ekspansywnej polityce był rok 851, kiedy to Duńczycy po raz pierwszy spędzili zimę na Wyspach Brytyjskich, zdając sobie jednocześnie sprawę, że byłoby to odpowiednie miejsce pod przyszłe zorganizowane osadnictwo. Od roku 866 można śmiało mówić o sukcesywnym podboju wschodnich hrabstw angielskich tj. Nortumbria, Mercia czy York przez duńskich Normanów. Ich świetnie przystosowani do podbojów wojownicy, nie napotkali praktycznie żadnego zwartego sprzeciwu ze strony lokalnych władców, którzy byli zupełnie zaskoczeni nagłym pojawieniem się przybyszów zza morza  na angielskiej ziemi. Opór normańskiej inwazji stawił dopiero nowy (od roku 871) król Wessexu, Alfred Wielki. Początkowo Anglosasi ponieśli kilka porażek w bezpośrednim starciu z najeźdźcami, co skłoniło ich do podpisania niekorzystnego dla siebie pokoju, który sankcjonował część ówczesnych zdobyczy normandzkich. Walki zostały wznowione w roku 876 i duński wódz Guthrum szybko został zmuszony do odwrotu. Decydująca bitwa rozegrana została pod Edington w roku 878 i po zaciętej walce zakończyła się zwycięstwem Anglosasów dowodzonych przez Alfreda Wielkiego. Podpisany w tym samy roku układ pokojowy w Wedmore dokonywał podziału wyspy praktycznie wzdłuż starej rzymskiej drogi Londyn-Chester na części: południowo-zachodnią, która pozostała przy królu Alfredzie oraz północno-wschodnią, gdzie powstało nowe państwo Duńskie pod nazwą Danelaw (ew. Danelag).

Pomimo, iż w granicach państwa Alfreda Wielkiego pozostały ważne porty na południu oraz stolica – Londyn, to faktycznie cały handel morski kontrolowany był przez Duńczyków. Danelaw stało się miejscem, w którym chętnie osiedlali się przybywający z ojczyzny Duńczycy, ale jego królom nie udało się utrzymać jedności podbitego terytorium. Szybko zaczęły się tworzyć niewielkie państewka władane przez słabych „królów” wikińskich, które dodatkowo toczyły między sobą walkę o przywództwo w państwie. Sytuacja ta pozwoliła Alfredowi Wielkiemu wzmocnić wewnętrznie i militarnie swój kraj na tyle, że za rządów jego syna i następcy Edwarda II Starszego Anglosasi mogli już przejść do ofensywy i odebrać Duńczykom znaczną część ich wschodnich posiadłości. Następcy Edwarda II kontynuowali konsekwentne wypieranie Normanów z Wysp Brytyjskich i już w połowie lat 50. X wieku Danelag przestał praktycznie istnieć.

Wówczas nastąpił okres względnej stabilizacji władzy Anglosaskiej na wyspie, który został jednak po raz kolejny brutalnie przerwany przez nową falę najazdów władców duńskich pod koniec X wieku.