Tadeusz Sendzimir - biografia, wynalazki

Tadeusz Sendzimir urodził się 5. lipca 1894 r. we Lwowie w rodzinie, której tradycja sięgała czasów szlacheckich, kiedy to legitymowała się herbem Ostoja, jako syn Kazimierza, urzędnika państwowego w biurze nadzoru kopalń soli i Wandy z Jaskłowskich. We Lwowie młody Tadeusz zdobył podstawę wykształcenia w IV Gimnazjum Klasycznym oraz na tamtejszej Politechnice na Wydziale Mechanicznym.

Pierwszy etap kariery zawodowej Tadeusza Sendzimira to ciągłe podróże po całym świecie – Kijów, Władywostok, Szanghaj (gdzie założył pierwsza w Chinach fabrykę śrub i gwoździ), USA (tu zaprojektował linię galwanizacyjną w Butler). W roku 1930 wrócił do kraju i zajął się rozbudową polskiego sektora hutniczego, który nie stał wówczas na najwyższym poziomie. Według jego pomysłów i planów powstały m.in. walcarka w Nowym Bytomiu (1932 r.) oraz supernowoczesna cynkownia w Kostuchnej (dzisiejsza dzielnica Katowic), w których miał zastosowanie tzw. proces Sendzimira.

Była to innowacyjna i rewolucyjna metoda galwanizacji stali polegająca na czyszczeniu blachy za pomocą żarzenia w wodorze i zanurzaniu w roztworach aluminium i cynku. Fenomen procesu polegał na jego ciągłości, ponieważ w miejsce niepraktycznych pociętych arkuszy blachy wprowadzał zwijanie surowca w rolkę, a następnie przepuszczenie jej przez piec tunelowy z atmosferą wodoru, studzenie, a na końcu kąpiel w cynku. Proces Sendzimira okazał się na szerszą skalę o wiele ekonomiczniejszy od dotychczasowych metod galwanizacji. Dawał ponadto dużo większą gwarancję zadowalającej wytrzymałości oraz lepsze zabezpieczenie przed korozją. Kolejną wielką zaletą zastosowania tego pionierskiego procesu technologicznego był fakt, iż podczas jego trwania nie wydzielały się trujące opary oraz wyziewy kwasów, które były zmorą cynkowni starego stylu.

Opatentowane przez Tadeusza Sendzimira rozwiązanie przyjęło się bardzo szybko w fabrykach na całym świecie. Szczególnie szerokie zastosowanie znalazło w przemyśle samochodowym, lotniczym oraz budowlanym. Podczas swojej wizytacji w nowo powstałej fabryce w Kostuchnej prezydent Ignacy Mościcki, który również był z wykształcenia chemikiem, nie mógł wyjść z podziwu wobec rozwiązań wprowadzonych przez Sendzimira stwierdzając żartobliwie, że „To nie cynkownia, to Sanatorium!”.

Następnym pionierskim wynalazkiem, jaki znalazł zastosowanie tym razem w  Hucie Pokój w Nowym Bytomiu, była wykonana w 1934 r. według autorskiego pomysłu Sendzimira linia produkcyjna służąca do walcowania cienkiej blachy na zimno. Czynnikiem, który odróżniał ją od linii używanych do tej pory, było walcowanie przy równoczesnym rozciąganiu blachy, co pozwalało uzyskać dużo wyższą efektywność pracy. Technologia ta szybko zdobyła uznanie światowych potentatów stalowych (z Francji, Anglii oraz USA), którzy masowo poczęli wykupywać licencję na zastosowanie tego rozwiązania w swoich fabrykach. Patent ten przyniósł Sendzimirowi wielką sławę na całym świecie oraz duże pieniądze.

Osobiście nadzorował on wdrażanie swojej technologii do fabryk w Paryżu i Stanach Zjednoczonych. To właśnie za Oceanem, gdzie wyjechał w 1938 r., Tadeusza Sendzimira zastał wybuch II wojny światowej. Na emigracji w Stanach Zjednoczonych pozostał on także po wojnie, kontynuując swoją działalność w dziedzinie projektowania maszyn do obróbki metalu. Wówczas opatentował również swój bodaj najsłynniejszy wynalazek, czyli tzw. walcownię planetarną, umożliwiającą walcowanie na gorąco. Zastosowany w niej proces technologiczny (układ małych walców umieszczonych na obwodzie większych) usprawnił stosowana dotychczas technikę wielokrotnego walcowania, aż do uzyskania pożądanej grubości kilku milimetrów. Pomysł został okrzyknięty mianem przełomowego i błyskawicznie został przeszczepiony na fabryki na terenie całego świata.

Błyskotliwe osiągnięcia Tadeusza Sendzimira w dziedzinie metalurgii stawiają go niemal na równi z takimi pionierami jak np. Bessemer, Thomas czy Siemens. Rozwiązanie, jakie wprowadził do światowego przemysłu hutniczego, zmieniły radykalnie cały proces walcowania i cynkowania blachy oraz skutecznie rozsławiły polska międzywojenną myśl technologiczną na całym świecie.