Stefan Banach - biografia, życiorys

Stefan Banach urodził się 30 marca 1892 roku w Krakowie. Katarzyna Banach, matka uczonego, nie miała męża. Nie chciała samotnie wychowywać syna. Oddała go zatem Franciszce Płowej, która zajęła się chłopcem.

Młody Stanisław ukończył szkołę ludową, a następnie rozpoczął naukę w IV Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Krakowie. Kiedy w roku 1910 zdał egzamin maturalny, rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po roku wyjechał do Lwowa, gdzie uczył się na Politechnice Lwowskiej. Po wybuchu I wojny światowej Banach powrócił do rodzinnego miasta – Krakowa. W tym czasie spotkał H. Steinhausa, który zaprosił matematyka na swój wykład habilitacyjny.

Po wojnie Banach został członkiem Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Rozpoczął również współpracę ze Steinhausem, która trwała przez wiele lat. W roku 1919 napisali razem pracę „O zbieżności w przeciętnej szeregu Fouriera”. Rok później uczony kolejny raz wyjechał do Lwowa. Tam pełnił funkcję asystenta profesora Antoniego Łomnickiego. W tym samym roku (1920) ukończył pracę pt.: „O operacjach na zbiorach abstrakcyjnych i ich zastosowaniach do równań całkowych”. Okazało się, że dzięki tej pracy uzyskał tytuł doktora. Jego kariera naukowa nabierała tempa. Dwa lata później otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego i objął kierownictwo Katedry Matematyki na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W roku 1924, przy udziale Alfreda Tarskiego, powstała kolejna praca pt.: „O rozkładzie zbiorów punktów na części odpowiednio przystające”. W tym samym roku Banach wyjechał do Francji na rządowe stypendium. Trzy lata później, w roku 1927, matematyk otrzymał nominację na profesora zwyczajnego. Oprócz prac naukowych, Stefan Banach podjął się również pisania podręczników dla szkół średnich i studentów. Podczas tego przedsięwzięcia współpracował z Włodzimierzem Stożkiem oraz Wacławem Sierpińskim.

W roku 1929 Banach wznowił współpracę ze Steinhausem i wspólnie założyli czasopismo „Studia Mathematica”. W tym czasie napisał również „Teorię operacyj”, która stała się jedną z najważniejszych publikacji w dziedzinie matematyki.

Banach był uczonym bardzo poważanym i cenionym w świecie nauki. W roku 1936 zaproszono go na Międzynarodowy Kongres Matematyczny, który odbywał się w Oslo. Matematyk wygłosił na nim odczyt pt. „Teoria operacji i jej znaczenie w analizie”. Trzy lata później otrzymał Nagrodę Polskiej Akademii Umiejętności i został prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego.

Kiedy 22 września 1939 do Lwowa wkroczyły wojska sowieckie, Uniwersytet Jana Kazimierza został przekształcony w Ukraiński Państwowy Uniwersytet im. Iwana Franki. Banach został poproszony o wykładanie na owej uczelni. Do roku 1941 pełnił funkcję dziekana Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. Od roku 1939 Banach brał udział w sympozjach i spotkaniach z rosyjskimi uczonymi w Moskwie.

W roku 1941 do Lwowa weszły wojska niemieckie, Banach stracił swoją posadę na uniwersytecie. Podjął pracę w Instytucie Badań nad Durem Plamistym i Wirusami – jako karmiciel wszy. Zajęciem tym mężczyzna parał się do roku 1944. 27 lipca tegoż roku do Lwowa wkroczyły sowieckie wojska. Matematyk porzucił liche zajęcie w instytucie i powrócił na uniwersytet jako dziekan Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. W tym okresie działał również w Komitecie Antyfaszystowskim.

Od jakiegoś czasu Stefan Banach chorował na raka płuc. Mimo złego stanu zdrowia, starał się jak najlepiej wypełniać swoje obowiązki. Zmarł 31 sierpnia 1945 roku we Lwowie.