Różne formy renty feudalnej

System feudalny, którego początki w Europie Zachodniej datuje się na wiek X, oparty był na bezpośrednich związkach miedzy ludźmi, które to związki określały pozycję – także prawną -  jednostki w hierarchii społecznej. Zasadniczą cechą tego systemu było to, że niewielka, w skali państwa, grupa posiadaczy dominowała nad pozostałymi – chłopami, którzy uprawiali ziemię.

Społeczeństwo wiejskie średniowiecza początkowo było dość zróżnicowane. Obok chłopów niewolnych istnieli również drobni właściciele, cieszący się względną wolnością (głównie osobistą). Z czasem jednak różnice miedzy nimi zaczęły się zmniejszać, wszyscy bowiem zobowiązani zostali do służby i powinności. Efektem tego typu organizacji było ukształtowanie się specyficznych mikrostruktur – włość senioralna stała się nieprzekraczalnym horyzontem, a jedyną zwierzchnością była władza pana feudalnego.

Chłopi zostali zobligowani do składania renty feudalnej. Wyodrębnia się trzy podstawowe typy należności. Najbardziej rozpowszechniona była pańszczyzna - praca chłopa wraz z całym jego inwentarzem na rzecz pana (liczona czasowo). Inną była danina, gdy chłop zrzekał się części towarów zebranych na gruntach, które otrzymał w dzierżawę. Jeszcze inna forma wyodrębniła się w okresie późnego średniowiecza. Chodzi mianowicie o czynsz. Chłop przekazywał część dochodów, jakie zdobył sprzedając produkty rolne na rynku. Typ ten był charakterystyczny dla etapu powstawania gospodarki towarowo-pieniężnej.

Ponadto, poddani z okazji różnorodnych świąt składali świadczenia okolicznościowe. Ponieważ wymiar sprawiedliwości znajdował się w rękach feudała, do niego też trafiały grzywny płacone za wykroczenia i przestępstwa.