Kartagina - od powstania do upadku

Kartagina wg tradycji została założona w 813 r. p.n.e. jako kolonia fenicka założona przez osadników z Tyru mniej więcej w miejscu, gdzie dzisiaj leży stolica Tunezji - Tunis. Korzystne położenie na północnym wybrzeżu Afryki, w miejscu największego zwężenia odległości pomiędzy Afryką a Europą oraz dogodne warunki klimatyczne sprawiły, że stosunkowo szybko miasto stało się największą potęgą handlową w tej części basenu Morza Śródziemnego.

Wielka aktywność kartagińskich kupców przejawiała się w dążeniu do zakładania jak największej liczby kolonii, dlatego już w VII w. p.n.e. kartagińskie faktorie oprócz afrykańskiego wybrzeża znajdowały się m. in. w południowej Hiszpanii, na Sardynii, na Korsyce, a także na północno-zachodnim skrawku opanowanej przez Greków Sycylii. Wkrótce obok handlu niewolnikami i sprowadzanymi a Brytanii oraz Hiszpanii metalami, Kartagina zasłynęła również jako kraj z dobrze rozwiniętym rolnictwem (irygacja, nawadnianie), w którym z powodzeniem uprawiano zboże, oliwki i winorośl.

W ciągle rozwijającym się państwie dominowała wielka własność ziemska, która stała się domeną najbogatszych rodów, które to z czasem zmonopolizowały całkowicie rządy w kraju -panował klasyczny ustrój oligarchiczny. Najwyższą władze sprawowało w Kartaginie dwóch sufetów (sędziów) oraz rada Trzydziestu i Rada Stu.

Od roku 509 p.n.e. Kartagińczycy byli ważnymi sojusznikami rozpoczynającego regularne podboje Rzymu w konfliktach z Etruskami oraz Grekami. Długotrwałe walki Kartagińczyków z Grekami o wpływy na Sycylii doprowadziły do podziału wpływów a granicą została ustalona rzeka Halykos. W 310 r. p.n.e. syrakuzańska armia w odwecie wylądowała nawet w Afryce Północnej, ale została ostatecznie pokonana przez punickich najemników. W konflikcie Rzymu z władcą Epiru -Pyrrusem w latach 284-275 p.n.e., Kartagina, przeżywająca wówczas szczyt swojej potęgi i apogeum rozkwitu, walczyła po raz ostatni jako sojusznik rzymski.

Rok 264 p.n.e. przyniósł odwrócenie układu sił i rozpoczęła się sprowokowana przez zaborczych Rzymian I wojna punicka. Przeciągające się w nieskończoność oraz toczone ze zmiennym szczęściem głównie na morzu walki zakończyły się ostateczną klęską Kartagińczyków w roku 241 p.n.e. a na mocy podpisanego pokoju musieli się oni zrzec swoich sycylijskich posiadłości oraz zapłacić olbrzymią kontrybucję.

Straty w wojnie z Rzymem (w 238 r. p.n.e. również Sardynia i Korsyka zostały zajęte przez rzymskie legiony) wodzowie kartagińscy powetowali sobie w ciągu najbliższych lat podbojami w Hiszpanii. Ich inicjatorem oraz wykonawcą byli przedstawiciele wpływowego rodu Barkasów: najpierw Hamilkar a po jego śmierci w 229 r. p.n.e. Hazdrubal, zięć Hamilkara. Wpływy z odkrytych tam kopalni srebra i złota w górach Morena oraz dochody z handlu pozwoliły z łatwością spłacić do końca uciążliwą kontrybucję oraz rozpocząć odbudowywanie kartagińskiej potęgi.

Kolejny konflikt z Rzymem z lat 218-201 p.n.e., zwany II wojną punicką mimo początkowych sukcesów armii Hannibala w Italii zakończył się jeszcze bardziej dotkliwa porażką Kartagińczyków. Narzucony im przez zwycięzców pokój sankcjonował utratę przez Kartaginę wszystkich posiadłości zamorskich, w tym bogatej Hiszpanii oraz spłatę trzykrotnie większej niż w czterdzieści lat wcześniej kontrybucji. II wojna punicka ostatecznie zakończyła lata świetności państwa kartagińskiego, które w jej wyniku zostało okrojone do macierzystego terytorium w Afryce Północnej.

Mimo porażki w wojnie pozycja Hannibala była wciąż wysoka. Objąwszy w 196 r. p.n.e. urząd sufeta starał się przeprowadzić niezbędne, prowadzące do polepszenia poważnie podupadłej gospodarki co poniekąd mu się udało, ponieważ mimo iż Kartagina przestała się liczyć na arenie międzynarodowej i została zepchnięta do roli państwa drugorzędnego, z czasem stawała się co raz lepiej dobrze prosperującą i stabilną potęgą ekonomiczną.

Systematyczny progres jakiego dokonywała Kartagina nie uszedł uwadze Rzymu, który w obawie przez zbytnim wzrostem jej znaczenia dokonał w 149 r. p.n.e. barbarzyńskiego w gruncie rzeczy najazdu na bezbronne państwo kartagińskie doszczętnie je niszcząc. Większość ludności Kartaginy zginęła lub została sprzedana do rzymskiej niewoli, majestatyczna stolica została zrównana z ziemią.
 
Państwo kartagińskie już nigdy nie podźwignęło się po tak dotkliwej klęsce a w jego miejsce powstała wkrótce rzymska prowincja o nazwie Africa Proconsularis.