Mao Tse Tung - Rewolucja kulturalna w Chinach

Ogłoszona w roku 1966 Wielka Proletariacka Rewolucja Kulturalna był kolejnym etapem walki na chińskich szczytach władzy. Plan pomysłodawcy nowej taktyki Mao Zedonga zakładał umocnienie pozycji poprzez rozprawienie się z przedstawicielami burżuazji i rewizjonizmu w Partii. W tym celu sztab „rewolucji kulturalnej” zmobilizował setki tysięcy młodzieży tzw. hunwejbinów, w oddziały Czerwonej Gwardii. Mieli oni za zadanie wspierać propagandę maoistowską oraz atakować rywali Mao.

Ruch ten bardzo szybko rozszerzył się na wszystkie większe ośrodki miejskie w państwie.
W sierpniu akcja, która do tej pory była niesformalizowana, przybrała postać ustawy, która pociągała za sobą daleko idące konsekwencję. Ogłoszono wówczas „Sto zasad zniszczenia starego i ustanowienia nowego”, które przewidywały ostateczne rozprawienie się z imperializmem, rewizjonizmem, burżuazją i wszelkimi ideami sprzecznymi z myślą Mao. Innymi słowy ustawa ta doprowadzić miała do zaniku nawet najmniejszych symptomów niezależnej myśli i krytyki.
Na rozmiary „rewolucji kulturalnej” wpływał fakt, że dała ona możliwość wymiany elity władzy. Ludzie młodzi, wychowani już w czasach komunizmu nie zamierzali zaprzepaścić swej szansy i wielkim zapałem atakowali „starą gwardię”, pamiętającą jeszcze czasy „wielkiego marszu”. Tym samym Mao pozbył się dotychczasowej opozycji.

O ile działania wymierzone w rzekomych zdrajców, szpiegów i kontrrewolucjonistów były powszechne w całych Chinach, to w Tybecie przybrały swą najokropniejszą postać. Z premedytacją niszczono tam bezcenne zabytki kultury tybetańskiej, a obrońców kaleczono i ćwiartowano.

Szczególne szykany dotknęły inteligencję, którą przenoszono do pracy fizycznej na wsi. Jednocześnie młodzież chłopska zmuszona została do studiowania. Konsekwencją kolejnych, coraz bardziej absurdalnych postanowień władz, był wciąż powiększający się chaos, który wymykał się spod kontroli kogokolwiek. Na prowincjach dochodziło do regularnych walk, a gospodarka pogrążała się w kryzysie.

Zaniepokojony rozmiarami zamieszek, w sierpniu 1968 roku, Mao zarządził, aby armia wprowadziła minimum porządku. Rozprawiono się wówczas również z czerwonogwardzistami, którzy zaczęli się wymykać spod kontroli władzy centralnej. 14 milionów hunwejbinów wysłanych zostało do pracy na wsi.

Na początku lat 70-tych, rewolucja została spowolniona; w roku 1976, po śmierci Mao, nastąpiło odejście od jej haseł.

Czystki z kilku lat „rewolucji kulturalnej” pochłonęły kilka milionów ofiar. 3/4 członków Komitetu Centralnego zostało uwięzionych lub skazanych na śmierć.