Henryk Sienkiewicz „Potop” - Michał Wołodyjowski jako rycerz bez skazy - opracowanie tematu

Jerzy Michał Wołodyjowski to postać występująca we wszystkich częściach „Trylogii” Henryka Sienkiewicza. Autor, tworząc postać szlachcica, wzorował się na pułkowniku Jerzym Wołodyjowskim, żyjącym w XVII wieku. Wykreował on postać Wołodyjowskiego na wzór średniowiecznego rycerza, wiernego Bogu i ojczyźnie, oraz poszukującego kobiety, którą mógłby się zaopiekować się i której mógłby powierzyć swoją miłość.

Wołodyjowski z pochodzenia był szlachcicem, wychowanym na ziemi podlaskiej. Był to rycerz o niewielkim wzroście, szczupły, z małym wąsikiem. Jego niski wzrost był częstym powodem kpin ze strony innych żołnierzy, do których zaliczał się Andrzej Kmicic. Wyśmiewając „małego rycerza” nie docenił jego umiejętności władania szablą. Podczas pojedynku Wołodyjowski bez problemu pokonał młodego chorążego orszańskiego, a mimo to wykazał się szlachetnością i darował życie przeciwnikowi. W rezultacie, za sprawą życzliwości Michała, obydwaj bohaterowie zostali przyjaciółmi.

Pomimo niskiego wzrostu Michał był to człowiek wielki duchem, mężny i odważny. Nazywano go „pierwszą szablą Rzeczypospolitej”. Istotnie, szermierkę bohater opanowaną miał do perfekcji, co udowodnił podczas starcia z Kmicicem. Swoje umiejętności przekazywał członkom chorągwi laudańskiej, którą dowodził. Był surowym, ale sprawiedliwym przywódcą. 

Ponieważ Wołodyjowski nie mógł znaleźć miłości, osobiste szczęście postanowił poświęcić dla dobra ojczyzny. Reprezentował swoją postawą ideał rycerstwa. Był cnotliwy, bohaterski i w pełni oddany krajowi. Niósł spustoszenie w oddziałach szwedzkich. Był waleczny jak nikt inny. Wołodyjowski w każdej sytuacji przestrzegał kodeksu rycerskiego. Nie używał podstępów ani nieuczciwych posunięć względem swoich wrogów. Sławę zyskał dzięki wielkiej odwadze i swoim umiejętnościom w rycerskim rzemiośle. Honor, ojczyzna i miłość to najważniejsze wartości wyznawane przez bohatera.

Wołodyjowski był małą osobą o prawdziwie wielkich przymiotach. Był on wzorem moralności i zasad etycznych. Nie oczekiwał zapłaty za swoje czyny. Walczył o wolność ojczyzny w poczuciu patriotycznego obowiązku, bezinteresownie. Dzięki swojej dobroci oraz prawości, Wołodyjowski zjednywał sobie nawet największych wrogów. Jego kompani darzyli go wielkim szacunkiem i zaufaniem.

Dobre i waleczne serce rycerza zostaje nagrodzone na końcu powieści. Wołodyjowski odnalazł swoją ukochaną. Oświadczył się Anusi Borzobohatej-Krasieńskiej, z którą planował w najbliższej przyszłości wyprawić huczne wesele.