Henryk Sienkiewicz „W pustyni i w puszczy” - charakterystyka Stasia Tarkowskiego

Powieść Henryka Sienkiewicza pt.: ,,W pustyni i w puszczy” śmiało można uznać za jedną z najbardziej znanych i lubianych pozycji książkowych. Sięgają po nią i młodzi i starzy. Jej urok niewątpliwie tkwi w kreacjach bohaterów. Na plan pierwszy tej młodzieżowej opowieści wysuwa się bezdyskusyjnie postać czternastoletniego chłopca - Stasia Tarkowskiego.

Bohatera poznajemy już na pierwszych kartach utworu. Z początku jawi się jako nieco zarozumiały, pewny siebie chłopak, który próbuje udowodnić angielskiej przyjaciółce swoją wyższość. Snuje przy tym różne historie, w których zawsze jest wybawicielem małej Nel. Jego dalsze przygody pokazały, że nie były to tylko puste przechwałki, ale kiedy wymagała tego sytuacja, potrafił zdobyć się na wielkie czyny. Staś jest synem Polaka - pana Tarkowskiego. Matki nigdy nie znał, bo zmarła tuż po jego porodzie. Natomiast ojciec chłopca brał udział w powstaniu styczniowym z roku 1863, za co został zesłany na Syberię. Udało mu się jednak uciec i z czasem rozpocząć pracę przy budowie Kanału Sueskiego w Egipcie. To właśnie dzięki ojcu Staś czuje więź emocjonalną z utraconą ojczyną i wielokrotnie manifestuje swoją miłość do niej.

Jeżeli chodzi o wygląd zewnętrzny, chłopak zwracał na siebie uwagę wysokim wzrostem i dobrze zbudowaną sylwetką. Był niezwykle wysportowany i sprawny fizycznie. Chętnie towarzyszył ojcu w pracy ,,znał wszystkich - zarówno inżynierów i urzędników komory, jak i robotników, jak i Arabów i Murzynów. Kręcił się i wkręcał wszędzie, wyrastał gdzie go nie posiali, robił długie wycieczki wałem, jeździł łódką po Menzaleh i zapuszczał się nieraz dość daleko” (Rozdz.1, s.8). Chłopak był bardzo uzdolniony lingwistycznie, znał kilka języków m.in. angielski, polski, francuski, arabski oraz wiele narzeczy afrykańskich. Języka polskiego chętnie uczył Nel. Swoją inteligencją wprawiał nierzadko w zachwyt nauczycieli dostarczając przy tym wielu powodów do dumy ojcu. Uczył się chętnie i chłonął wiedzę z różnych dziedzin nauki. Jego największym marzeniem było polować kiedyś na wielkie zwierzęta w Afryce Środkowej. Jego liczne przygody po porwaniu zorganizowanym przez Idrysa, Gebhra i Chamisa były wielką szkołą dojrzałości dla młodego bohatera. Wielokrotnie musiał udowadniać sobie i innym, że potrafi przezwyciężyć strach i wziąć odpowiedzialność za los małej Nel. Jego troska i dbałość o dziewczynkę świadczą o szlachetności i dobroci serca chłopca. Oddał jej nawet ostatni łyk wody, cierpiał gdy widział słabnącą przez chorobę przyjaciółkę i robił, co mógł, by ulżyć jej bólowi.

Wykazał się również dużym sprytem i pomysłowością. Zdobył się na zabicie lwa i swoich porywaczy. Ten drugi czyn przysporzył mu wielu udręk psychicznych, miał wyrzuty sumienia, a dodatkowo zmiana stosunku Nel do niego sprawiła mu wielką przykrość. ,,Tak! Nel ma niezawodnie w sercu pełno lęku, ale zarówno i odrazy, która w niej pozostanie na zawsze. ,,Będzie się mnie bała - myślał Staś - ale w głębi serca, mimo woli, nie przestanie mi mieć tego za złe, i to będzie moja zapata za to wszystko, com dla niej zrobił” (Roz. XXII, s.113).

Chłopiec był bardzo wierzący, wychowywany w wierze katolickiej pozostał jej wierny nawet w chwili zagrożenia życia. Nie pozwolił się zastraszyć Mahdiemu i otwarcie odrzucił propozycję przyjęcia muzułmanizmu. Udało mu się nawrócić Kalego i Meę na chrześcijaństwo. Po szczęśliwym spotkaniu z ojcem został przeniesiony do innej szkoły, by ,,woda sodowa nie uderzyła mu do głowy”. Po latach ożenił się z swoją drogą przyjaciółką. Staś Tarkowski jest niewątpliwie pozytywnym bohaterem powieści Sienkiewicza. Jego upór, odwaga, inteligencja i spryt sprawiają, że jest to postać godna podziwu i naśladowania.