Charles Baudelaire „Kwiaty zła” - obraz kobiety przedstawiony w „Kwiatach zła”. Opracowanie

Kobieta w literaturze przedstawiana była na różne sposoby. Pisarze opiewali jej urodę, delikatność, powab. Była obiektem niespełnionych miłości, ale również namiętności. W Biblii kobieta została skuszone przez węża, aby zerwać owoc z drzewa poznania, a następnie podała go mężczyźnie. Nie możemy zapominać, że Maryja zapisała się w historii chrześcijańskiego świata, jako matka Jezusa – syna Boga. Niewiasty, damy były także wścibskie, zgorzkniałe i rozwiązłe. Tym ich cechom i skłonnościom artyści też poświęcali swe dzieła.

Sposób, w jaki Baudelaire przedstawiał kobietę, był dość złożony. Poeta z jednej strony wyrażał swoją fascynację płcią przeciwną, z drugiej – budziła odrazę.

W wierszu pt.: „Piosnka popołudniowa” zwraca się do kobiety słowami „Choć z tymi ostrymi brwiami/ Niezbyt anielskie masz lico”. Podmiot liryczny bynajmniej nie wywyższa tu urody kobiety. Zwracając się do niej, mówi o jej niedostatkach. Jednakże dalej ją wielbi, mówi o niej „Moja groźna namiętności”, „Nimfo gorąca”. Wiersz dowodzi, że poeta jednak interesował i fascynował się kobietami, pociągały go i stanowiły inspirację. Utwór epatuje erotyzmem. Mężczyzna mówi o pieszczotach, które są mu miłe. Autor jest uczciwy wobec siebie i czytelników, nie wywyższając wdzięków urody.

To bardzo dla Baudelaire’a typowy sposób przedstawienia kobiet. Nie są one dla niego uosobieniem piękna, z prostej przyczyny – pięknem jest wolna poezja. Płeć przeciwna należy do świata przyrody, jest więc ziemska, nie może być zatem piękna. W wierszu kobieta ma wiele cech zwierzęcych, np. rzuca się rozwścieczona, kąsa, gryzie, mowa jest również o kocich pozach, które ona przybiera. Między dwojgiem przedstawionych ludzi unosi się namiętność. On jest zafascynowany jej ciałem: „Wzajem wabią się z zapałem/ twoje plecy, piersi, biodra”. Kobieta uwodzi podmiot liryczny, pociąga go jej seksualizm i tajemnica. Poeta wiele miejsca poświęca na zagadnienie dotyczące spraw nieodgadnionych, zakazanej wiedzy. Być może, oprócz popędu, który nim kieruje, fascynuje go natura płaci przeciwnej, której on sam, jak mężczyzna nie zna, a chciałby posiąść wiedzę i na ten temat. Świadczyć o tym mogą słowa: „Twa głowa mi się wydaje/ Zagadką i tajemnicą”. Oczywiście nie chodzi tu o część ciała, ale o tajemnice związane z umysłem.

Baudelaire odrzuca to, co naturalne, na rzecz wytworów własnej sztuki. Woli poruszać się w przestrzeni nierealnej, lecz pięknej, niż w ziemskiej i zaledwieładnej. Poeta miał swoje wyobrażenie o kobiecie, która mogłaby go interesować, fascynować i pociągać. Była nią dama wytworna, podążająca z duchem czasu, obeznana z kulturą i sztuką. Ważnym jej elementem był strój, wygląd zewnętrzny. Przykładem jest wiersz pt. „Do rudej żebraczki”. Podmiot liryczny nakazuje adresatce wiersza, która jest żebraczką, aby ta zmieniła „łachmany kuse (…) Na wspaniałe dworskie stroje”. Również we wcześniej przytoczonym fragmencie mowa jest o częściach kobiecej garderoby, mianowicie o „atłasowych pantofelkach”.

Kobieta dla Baudelaire’a jest zagadką, której nie jest w stanie rozwikłać. Fascynuje go, a zarazem odrzuca, jej ziemskie pochodzenie. Jeżeli mielibyśmy spojrzeć na jej przedstawienie i emocje, które ze sobą niesie, zobaczylibyśmy, że w konfrontacji z mężczyzną, jej obraz jest negatywny. To ona kusi, uwodzi. Poeta porównuje kobietę do śmierci, a czasem nawet do trumny. Jednocześnie jest ciepłem, które eksploduje na „czarnym Sybirze”.

Sposób postrzegania i przedstawienia kobiety przez francuskiego poetę zależał od kontekstu, od emocji, które chciał przekazać. Czego symbolem jest kobieta w twórczości Baudelaire’a? Nie łatwo odpowiedzieć na to pytanie. Wiemy za to na pewno, że nie jest Pięknem. Ten pogląd odróżnia artystę od wielu jego poprzedników, jak i następców.