Bolesław Leśmian „Do siostry” - interpretacja i analiza utworu

„Do siostry” to wiersz Bolesława Leśmiana, który ukazał się w 1936r., wchodząc w skład zbioru „Napój cienisty”. Piętnaście lat wcześniej umarła jego siostra - Aleksandra. Był to szczególnie ciężki okres w życiu artysty, gdyż na przestrzeni dekady stracił on ojca, brata i wspomnianą siostrę. Przyjrzyjmy się temu utworowi i zastanówmy się, w jaki sposób poeta rozlicza się z tymi wydarzeniami.

Wiersz rozpoczyna się apostrofą do siostry: „Spałaś w trumnie snem własnym, tak cicho, po bosku, / Nie wiem, czy wszystkich naraz pozbawiona trosk?”. Jak widzimy: śmierć została przedstawiona jako sen. Jest to popularny motyw w utworach literackich, uwypuklający spokój jaki przynosi to wydarzenie. Mimo że siostra leży bez ruchu niczym lalka woskowa, mimo że nie dotyczą jej już żadne troski, to cierpienie dotyka jej brata. Wie, że nie może jej już pomóc, że nie może nic dla niej zrobić. Ogarnia go samotność, gdyż musiał stanąć oko w oko z tymi wydarzeniami. Został na świecie bez jakiejkolwiek bratniej duszy, co napawało go lękiem. Uczucia związane ze śmiercią siostry to bezradność, osamotnienie, smutek.

Poeta opisuje pogrzeb, jako wydarzenie szczególnie dla niego bolesne. W prażącym słońcu został sam, patrząc bezradnie jak oddala się wóz z jej zwłokami. Z tej bezradności rodzi się złość. „W każdym zgonie tkwi zbrodnia, co snem się powleka. / Chociaż zbrodniarza brak… / Wszyscy winni są śmierci każdego człowieka!” - cytat ten, pod przykryciem złości i oskarżeń, przekazuje prawdę, że każdy musi umrzeć, jest to po prostu kolejny etap życia. On jednak nie potrafi zaakceptować odejścia swojej siostry, okazuje się być to większym cierpieniem dla niego, niż dla zmarłej.

Wiersz składa się z szesnastu strof. Pierwsza będąca apostrofą, różni się od pozostałych piętnastu. Co prawda liczy cztery wersy, jednak inna jest ilość sylab w poszczególnych linijkach. W niej wynosi 13,12,13,12, a w kolejnej piętnastce rozkłada się to w następujący sposób: 13,6,13,6. Utwór rymuje się przeplatanie, co w połączeniu z regularną konstrukcją nadaje mu rytm. Instrumentacja głoskowa, którą posługuje się poeta, zagęszczając ilość głosek szczelinowych, nadaje dziełu brzmienie szlochu. Dodatkowy wpływ na to ma urywana konstrukcja strof (wers dłuższy - wers krótszy). Warstwa stylistyczna zawiera epitety, porównania oraz metafory. Nie jest jednak szczególnie rozbudowana, a większość środków podporządkowana jest dojmującemu nastrojowi smutku.

Wiersz „Do siostry” Bolesława Leśmiana podejmuje temat śmierci. Odejście ukochanej siostry, napełnia bólem serce poety. Ma on świadomość, że umieranie dotyczy każdego, wie o tym, iż jest to nieuniknione. Jest to szczególny ból dla tych, którzy zostają, bo oni muszą radzić sobie z brzemieniem samotności i bezradności. W ostatnich strofach pojawia się zwrot do Boga. Jest to pełna pokory, pozbawiona wyrzutów odezwa, by wziął w opiekę: „ten wiecznie krzywdzony, wierzący w Ciebie gnój!”. Całe życie wypełnione jest bólem, dopiero śmierć pozwala się od niego uwolnić, jednak wtedy całe cierpienie przechodzi na tych, którzy zostali.