Boccaccio „Dekameron” - „Sokół” - opis noweli. Cechy noweli „Sokół”

„Dekameron” jest dziełem autorstwa Giovanniego Boccaccia. Składa się ze stu nowel podzielonych na dziesięć części. Narracyjnie jest to dziesięć dni, w czasie których dziesięcioro młodych ludzi (siedem kobiet i trzech mężczyzn) opowiada sobie historie. Opowiadające osoby schroniły się w dworku pod Florencją w obawie przed szalejącą w mieście zarazą i – aby umilić sobie czas – wymyślają historie.

Akcja dzieje się dokładnie w roku 1348 i obejmuje dwa tygodnie, przy czym dziesięć dni przeznaczonych jest na opowieści. Pampinea, Fiammetta, Filomena, Emilia, Laureata, Neifila i Eliza oraz – Panfil, Filostrat i Dioneo po kolei zostają królową lub królem dnia, mając zabawiać resztę towarzystwa wymyślanymi opowieściami.

Ich historie najczęściej dotyczą różnych oblicz miłości: od platonicznej, duchowej, poprzez zmysłową, po cielesną. Boccaccio, mimo iż utwór pochodzi z wczesnego renesansu, nie ma oporów przed opisywaniem zalotów kawalerów czy miłości kochanków. Dzięki opisywanym historiom poznać możemy również obyczaje panujące w owych czasach we Włoszech, dowiedzieć się sporo o kulturze i sposobie życia ówczesnych ludzi.

Jedną z nowel „Dekameronu” jest „Sokół”, opowiadany przez Fiamettę w piątym dniu. Jest to bardzo znana nowela, gdyż na jej podstawie Paul Heyse sformułował motyw sokoła będący jednym z wyznaczników noweli.

Federigo degli Alberighi, znany i szanowany młodzieniec szlacheckiego pochodzenia, jest zakochany w pięknej Giovannie. Kobieta jednak nie zwraca na niego uwagi, gdyż jest już mężatką. Mimo to zdesperowany mężczyzna wydaje rauty i bankiety, urządza pojedynki i bale, byle tylko zyskać uznanie Giovanny. Kiedy wskutek tak wystawnego trybu życia traci prawie cały majątek, osiedla się na wsi, gdzie próbuje się utrzymać dzięki polowaniom z ukochanym sokołem.

Niedługo potem mąż Giovanny umiera, a kobieta wraz z małym synkiem przenoszą się w pobliże miejsca zamieszkania Federiga. Chłopiec zaprzyjaźnia się z mężczyzną i podziwia jego sokoła. Kiedy zapada na ciężką chorobą, wyznaje swojej matce, że jedyne, czego pragnie i co przywrócić może mu zdrowie, to sokół Federiga. Kobieta jest onieśmielona, gdyż pamięta wszystko, czym przysłużył się wcześniej szlachcic, ale decyduje się go odwiedzić. Kiedy Federigo dostaje wiadomość, iż kobieta, o której tak długo marzył, chce zjeść z nim obiad, wpada w przerażenie. Jest bowiem bardzo biedny i nie ma czym poczęstować swojego szanownego gościa. Decyduje się wiec na desperacki krok i piecze sokoła podając go na główne danie.

Kiedy kobieta zwierza się ze swojej prośby, szlachcic wpada w rozpacz. Niestety, synek umiera. Jednak jakiś czas później Giovanna decyduje się wyjść za Federiga i są razem bardzo szczęśliwi.

Nowela ta jest w pewnym sensie wzorcowa dla swego gatunku. Jest dość krótka i zwięzła. Zawiera prostą linię tematyczną pozbawioną dygresji i rozgałęzień. Wraz z biegiem narracji wyraźnie wzrasta napięcie, by doprowadzić czytelnika do punktu kulminacyjnego i puenty. Punktem takim jest w noweli oczywiście wyjawienie przez Giovannę celu swej wizyty i uświadomienie sobie własnego błędu przez Federiga.

Motyw przewodni noweli nazywany „sokołem” pochodzi właśnie od opowieści Boccaccia. Sokół to element, zwykle nie pierwszoplanowy, ale na tyle ważny, by wokół niego koncentrowała się cała akcja noweli. To on jest czynnikiem decydującym o wydźwięku historii. Dodatkowo, narrator pozostaje zdystansowany do opowiadanej przez siebie historii i nie angażuje się w nią emocjonalnie.

Wszystkie wymienione powyżej cechy zawiera „Sokół” Boccaccia, dlatego możemy traktować tę nowelę jako przykładową i modelową.