Balzac „Ojciec Goriot” - charakterystyka postaci

Jan Joachim Goriot jest tytułowym bohaterem powieści Honoriusza Balzaca. To były handlarz mąką, mieszkający w pensjonacie pani Vaquer, który mieści się w ubogiej dzielnicy Paryża. Jego córkami są Anastazja i Delfina.

Jeszcze przed rewolucją był on zwykłym robotnikiem. Jednak jego oszczędność i przedsiębiorczość pozwoliły mu zgromadzić wystarczającą sumę pieniędzy, by po rozruchach w 1798 r. wykupić interes od dawnego właściciela. Goriot był człowiekiem niezwykle obrotnym, nie tylko doskonale wykorzystał wzrost cen zboża, dzięki któremu znacznie się wzbogacił, ale umiał także zjednać sobie ludzi wysoko postawionych, otaczających go protekcją. Mimo dobrego rozeznania w biznesie, nadal pozostawał on człowiekiem o bardzo ograniczonych horyzontach. Zupełnie nie interesował się życiem kulturalnym, nie dążył także do awansu społecznego, co później stało się jego wielkim przekleństwem.

Kluczowym zdarzeniem w historii bohatera była śmierć jego małżonki – córki rolnika z Brie. Po siedmiu latach związku para doczekała się dwóch córek, na które Goriot przelał wszystkie swoje uczucia. Delfina i Anastazja mogły spełniać wszystkie swoje zachcianki, ponieważ ojciec nie skąpił im pieniędzy. Kobiety szybko wykształciły w sobie egoistyczną postawę, opartą na przekonaniu, że wszystko im się należy. Anastazja poślubiła hrabiego de Restaud, a Delfina weszła w związek z baronem de Nucingen.

Wtedy rozpoczął się dramat tytułowego bohatera, który przez córki został zepchnięty na zupełny margines. Jego postać stała się przyczyną wstydu dla pnących się w hierarchii społecznej córek. Jednak on, kierując się ich dobrem, postanowił wycofać się z biznesu i zamieszkać w pensjonacie pani Vaquer. Tam był odwiedzany przez Delfinę i Anastazję tylko wtedy, gdy potrzebowały one pieniędzy. Nie przeszkadzało mu to cieszyć się ich szczęściem i obserwować, jak wspaniale radzą sobie w życiu.

W pensjonacie pani Vaquer mieszkał także student – Eugeniusz de Rastigniac. Szybko okazał się on osobą, której los sześćdziesięciodziewięcioletniego mężczyzny nie był obojętny. Mężczyźni spędzali ze sobą wiele czasu, a zafascynowany młodzieńcem Goriot bardzo chciał, by ten był partnerem Delfiny. Jednak bohaterowi nie udało się zrealizować swoich zamiarów, gdyż sił pozbawiła go choroba. W ostatnich dniach jego życia pozostał przy nim tylko de Rastigniac wraz ze swoim kolegą – Bianchonem.

Największym przekleństwem bohatera, a przy tym jego największą miłością były dwie córki – Anastazja i Delfina. Szybko można zauważyć, że uczucia, jakie do nich żywił dalekie były od zwykłego ojcostwa. Goriot był oczarowany tymi kobietami, wypowiadał się o nich z wielką lubością i zaangażowaniem. To z jego ust padły zdania: „Kocham konie, które je ciągną, chciałbym być pieskiem, którego trzymają na kolanach. Żyję ich przyjemnościami”. Trudno więc oprzeć się wrażeniu, że była to fascynacja granicząca z erotycznym uwielbieniem. Zapewne wiązało się to ze śmiercią małżonki, która miała miejsce po siedmiu latach związku. Być może było to za mało, by Goriot mógł nacieszyć się tą kobietą.

Postać tytułowego bohatera powieści Balzaca jest bardzo niejednoznaczna. Z jednej strony imponować może jego rozeznanie w gospodarce oraz wręcz heroiczne działanie na rzecz córek. Z drugiej ciężko oprzeć się wrażeniu, że Goriot był człowiekiem uległym, biernym i myślącym, iż pieniądze rozwiążą wszystkie problemy. Sam bohater, niedługo przed swoją śmiercią, zorientował się, jak wielki popełnił błąd. Nabrał świadomości, że roszczeniowa postawa jego córek spowodowana była zbyt wielkim folgowaniem ich zachciankom w młodości.