„Chłopcy z Placu Broni” Ferenc Molnar - uniwersalny charakter powieści

O książce Ferenca Molnara pod tytułem „Chłopcy z Placu Broni” z pewnością możemy powiedzieć wiele dobrego - że jest to wzruszająca opowieść o niekończącej się zabawie będącej sposobem na życie, że to historia losów młodych przyjaciół walczących z uporem i pomimo przeciwności losu o to, czego pragną najbardziej - o własny skrawek ziemi - Plac Broni. Jednak, po pierwsze, możemy stwierdzić, iż jest to książka ponadczasowa i uniwersalna.

Przy pomocy kilku wyrazistych postaci, jakimi są między innymi Janosz Boka, Ernest Nemeczek, Gereb, Kolna, Feri Acz, czy Pastorowie autor przekazuje potencjalnemu czytelnikowi wiele uniwersalnych treści. Powieść Ferenca Molnara jest historią grupki chłopaków, którzy walczą z otaczającą ich rzeczywistością przy pomocy wyobraźni, dziecięcej fantazji. Być może jest to przesłanie pisarza, że czasami warto zatrzymać się na chwilę w tej dorosłości i przypomnieć sobie, że kiedyś było się dzieckiem pożądającym zabawy.

Ferenc Monar przekazuje nam prawdy oczywiste znane od pokoleń. Osią centralną wszystkich wydarzeń przytoczonych w „Chłopcach z Placu Broni” stają się dwie wartości - honor i odwaga. Pisarz jednoznacznie wskazuje, że to powinno być dla człowieka najważniejsze, to powinno kierować życiem każdego z nas, w każdej okoliczności, warunkach. Honor i odwaga stają się wartościami niemalże gloryfikowanymi. Jakakolwiek skaza na tychże cechach może spowodować wiele złego, wyrządzić krzywdę wielu innym osobom.

Tak dzieje się w przypadku Gereba, który hańbi się zdradą. Gdy zostaje mu ona wytknięta przez Nemeczka, Gereba odtrąca nawet obozowisko Czerwonych Koszul. Według i podług odwagi oraz honoru oceniani są wszyscy bohaterowie książki. Nic nie jest tak ważne, jak te dwie wartości. To one wskazują drogę bohaterom - ci podążając tą ścieżką, wybierają bezwarunkową miłość do własnej ojczyzny - Placu Broni. Krajowi lat dzieciństwa oddają się bez reszty, to ich tworzy, kształtuje ich charakter, zmienia. Ojczyzna to jest coś tak cennego, że nie można wyobrazić sobie życia bez niej. Walka o nią to nie tyle obowiązek, co przyjemność.

O ojczyznę trzeba dbać, trzeba ją kochać, ale nie ślepą miłością, nie dla zabawy czy dla innych celów - dla samego siebie. Nakazuje to jednoznacznie honor i swoisty kodeks rycerski, którego przestrzegają prawie wszyscy bohaterowie książki Ferenca Molnara. Bitwy stoczone przez chłopców z Ogrodu Botanicznego, jak i tych z Placu Broni można przenieść na wiele innych płaszczyzn interpretacyjnych. Uniwersalny charakter tego utworu to oczywiście jego ponadczasowość. Czy przeczytamy tę książkę dzisiaj, czy też zrobiliśmy to dwadzieścia lat temu, jej sens trafia do każdego czytelnika - młodego i tego starszego wiekiem.

Mijają lata a książka Ferenca Molnara nic nie traci ze swojej ponadczasowości. Wciąż, od roku 1919, kiedy to została wydana, jest bardzo aktualna. Opowiada nie tylko o zabawie grupki dzieci, ale o całym skomplikowanym świecie zagubionych w rzeczywistości młodych ludzki, którzy wręcz na siłę poszukują w życiu jakiegoś celu. Zostaje on im w brutalny sposób odebrany przez dorosłych, kiedy to okazuje się, że Plac Broni, o który walczyli z takim zapałem, zostaje oddany pod budowę jakiejś kamieniczki. Dorośli po raz kolejny bez pytania wchodzą na teren dzieci, uniemożliwiając im rozwój, zabawę i dbanie o te wartości, które pielęgnowały.

Wszystkie ich wysiłki idąca próżno, gdyż są tylko małymi dziećmi, których nie słucha żaden dorosły, a może tego właśnie potrzebuje niejeden z nas - zrozumienia, chwilowego zatrzymania się w miejscu, przypomnienia sobie, że kiedyś też było się małym dzieckiem poszukującym własnej tożsamości.