Henryk Sienkiewicz „Quo vadis” - opracowanie, problematyka

Wielką miłością Henryka Sienkiewicza była historia. Poświęcał jej wiele czasu, wciąż doskonaląc swoje umiejętności. Jego zainteresowanie starożytnością wypłynęło z uważnego czytania dzieł Tacyta. Kiedy udał się do Rzymu i zobaczył wszystko to, co znał tylko ze źródeł historycznych, zapragnął napisać dzieło, którego akcja toczyłaby się w tych właśnie realiach. Tak pokrótce można przedstawić genezę „Quo vadis”. Teraz zajmijmy się problematyką tej powieści.

Wątkiem głównym utworu są dzieje Winicjusza i Ligii. Mężczyzna był początkowo człowiekiem bardzo wybuchowym, rozmiłowanym w zabawach organizowanych na dworze Nerona. Jego zupełnym przeciwieństwem była Ligia - kobieta cnotliwa, uczuciowa i zrównoważona. To pod jej wpływem i wyznawanego przez nią chrześcijaństwa w bohaterze dokonała się wielka przemiana. Z historią dwójki zakochanych (wszak Ligia wyznawała tę religię) zazębia się wątek związany z chrześcijanami, który możemy określić jako historyczny.

Ludzie zgromadzeni wokół pierwszych czcicieli Chrystusa obrazują rodzącą się potęgę. Obrazują wartości zupełnie odmienne niż pogański Rzym. Ich niechęć do oddawania boskiej czci cezarowi stała się przyczyną wielkich cierpień. Byli oni bezlitośnie mordowani, wysyłani na areny, gdzie musieli ścierać się ze zwierzętami i gladiatorami. Tłem ich dziejów jest miasto wzniesione na siedmiu wzgórzach - Rzym. Państwo powoli chyli się ku upadkowi, głównie za sprawą dziwactw kolejnych cesarzów, którzy stopniowo tracili szacunek ludu. Dlatego coraz bardziej niebezpieczna stawała się religia chrześcijan, a dokładniej wpisane w nią prawdy o życiu wiecznym i miłosierdziu.

„Quo vadis” jest także powieścią o wielkich walorach poznawczych. Zanim Sienkiewicz przystąpił do jej pisania, czytał dzieła historyków starożytnych oraz odwiedził dawne centrum świata. Dlatego możemy mieć pewność, że w swoim dziele wiernie oddał realia historyczne. Wiarygodne są nie tylko podstawowe kwestie, takie jak męczeństwo chrześcijan czy postępowanie Nerona. Możemy przypuszczać, że dotyczy to również sposobu życia w tych czasach.

„Quo vadis” bez wątpienia jest bardzo kunsztowną i wspaniałą powieścią historyczną, o czym może świadczyć międzynarodowy sukces tego dzieła. Dodajmy jednak, że w Polsce podzielonej między trzech zaborców odczytywano ją inaczej niż na całym świecie. Ludzie uciśnieni przez obce mocarstwa mogli ponownie żywić nadzieję, że nawet najpotężniejsze imperium może upaść, że dobro zawsze zwycięży nad złem. W utworze takim momentem jest scena walki na arenie, kiedy to Ursus pokonuje byka. Wtedy lud stawia się ze nim i za Ligią, a Neron nie może wyrządzić im żadnej krzywdy. Symbolizuje to odejście od miedzianobrodego tyrana w kierunku zupełnie nowych wartości.

W powieści Henryka Sienkiewicza mamy do czynienia z dwoma, bardzo sprawnie połączonymi, wątkami. Historia Winicjusza i Ligii wywodzących się z dwóch zupełnie innych światów, pozwala nam dokładnie i dogłębnie poznać realia starożytnego Rzymu. Możemy przyjrzeć się jego obyczajowości a także sposobowi rządzenia reprezentowanemu przez niezrównoważonego Nerona. Sienkiewicz bardzo dokładnie oddał realia okresu antyku, a także ożywił w sercach rodaków nadzieję na powrót niepodległego państwa, co ziściło się ledwie 22 lata po całościowym wydaniu tego dzieła. literatów, którzy osadzili je właśnie w realiach starożytności.