Fowizm - obrazy, przedstawiciele. Charakterystyka fowizmu

Fowizm jako kierunek w sztukach malarskich rozwijał się w czasie szczytowej popularności secesji, korzystał więc z jej osiągnięć, ale wypracował również odmienne rozwiązania. Tłem dla jego podstawowych założeń był ekspresjonizm stawiający na jednostkowe wrażenie i oderwanie sztuki od utylitarnych celów, które zastąpione zostały momentalnym, trudnym do uchwycenia i zdefiniowania, uczuciem artysty. Sam termin został sformułowany przez francuskiego krytyka sztuki Louisa Vauxcellesa, który nadał też nazwę wykreowanemu przez Pabla Picassa i Georgesa Braque’a kierunkowi kubistycznemu, odnosząc się w nieco lekceważący sposób do geometryzacji kompozycji obrazu, jaka legła u podstaw ich techniki twórczej.

Nazwa fowizmu odnosi się więc do francuskiego rzeczownika „les fauves”, oznaczającego dosłownie „dzikie zwierzęta”, co miało charakteryzować beztroskie, pozbawione ludzkiej logiki rozwiązania artystyczne stosowane w tego typu pracach.

Historycy sztuki zwracają uwagę na krótkotrwałość oddziaływania tego prądu, który w zasadzie można zamknąć w okresie pomiędzy 1905 a 1908 rokiem, przy czym za datę rozpoczęcia jego formowania przyjmuje się premierę wystawy w Salonie Jesiennym, na którym awangardowi artyści zaprezentowali swoje prace. Krytycy sztuki nazwali tę ekspozycję „klatką dzikich bestii”, co posłużyło później za ironiczną nazwę nowego kierunku. Cechą łączącą zebrane tam dzieła, a zatem uważaną za konstytutywną dla całej techniki, jest nowatorskie operowanie barwą w zupełnym oderwaniu od standardów obowiązujących w sztuce do początku XX wieku.

Fowiści korzystali w tej materii z osiągnięć Paula Gauguina, który stosował już znacznie ograniczoną paletę kolorów, stawiając na zdecydowane podstawowe barwy, nieprzystające do rzeczywistości. Ów efekt osiągnął jednak apogeum dopiero w twórczości Henriego Matisse’a, szczególnie w pracach powstałych po 1910 roku, gdzie kolorystyka i jej nietypowe, dysonansowe kontrasty ulegają znacznemu przerysowaniu, zbliżając się niemal do groteski i przypominając w dużej mierze dziecięce kolorowanki. Takiemu wrażeniu sprzyjało również całkowite spłaszczenie kompozycji oraz daleko idące uproszczenie rysunku, przypominające nieco technikę stosowaną przez kubistów.

Podobne rozwiązania odnajdujemy również w miejskich pejzażach Maurice'a de Vlamincka i André Deraina, gdzie efekt kolorystycznej groteski osiągano poprzez zestawienia odcieni nieprzystających do ekwiwalentów występujących w naturze. Nieco odmienną techniką posługiwał się natomiast Raoul Dufy, który zachował co prawda podstawową barwę przedmiotów występujących w naturze, zaostrzając ją jednak w sposób dalece wykraczający poza zasady mimetyzmu. Z rozwiązań fowistycznych czerpał również sporadycznie Georges Braque, pozostając jednak zasadniczo wiernym wypracowanej przez siebie stylistyce kubistycznej.