W kręgu negatywnych bohaterów „Nad Niemnem” - rozwiń temat w oparciu o utwór Elizy Orzeszkowej

„Nad Niemnem” to powieść Elizy Orzeszkowej, opowiadająca o mieszkańcach Grodzieńszczyzny u schyłku XIX wieku. Polska jako państwo przestała istnieć około stu lat wcześniej, poszczególne części kraju podzielono między zaborców. Grodzieńszczyzna przypadła Rosji. Akcja powieści toczy się prawie ćwierć wieku po przegranym powstaniu styczniowym. Orzeszkowa kreśli obraz życia poszczególnych warstw społecznych: ziemiaństwa, drobnej szlachty i arystokracji. Negatywnych bohaterów „Nad Niemnem” można znaleźć we wszystkich tych klasach społecznych, może z wyjątkiem drobnej, ubogiej szlachty. Najwięcej jest ich wśród ziemiaństwa i arystokracji.

Zygmunt Korczyński to syn bohatera powstania styczniowego, Andrzeja. Choć jego ojciec poległ, walcząc ramię w ramię z Bohatyrowiczami, przedstawicielami szlachty zaściankowej, on nie docenia tego poświęcenia, nie rozumie walki o wolność ojczyzny. Dla niego Polska nie ma żadnego znaczenia, nie lubi kraju, gdzie się urodził, krajobrazu rodzinnych stron. Od małego pielęgnowany przez matkę, która chciała zapewnić mu jak najlepsze warunki życia i wynagrodzić stratę ojca, stał się rozpieszczonym egoistą, bez żadnych autorytetów moralnych i wartości. Kieruje się chwilową przyjemnością, jest człowiekiem żonatym, a mimo to usiłuje nawiązać romans z Justyną Orzelską. Nie pracuje, bo jest człowiekiem zamożnym. Próbuje zostać artystą, wybitnym malarzem, ale brak mu wewnętrznej siły i charakteru, by tworzyć oryginalne dzieła.

Teofil Różyc to także arystokrata, jeszcze zamożniejszy niż Zygmunt. Część majątku przehulał, stał się morfinistą. Różyc nie ma celu w życiu, więc gdy w czasie wizyty w Korczynie spodobała mu się Justyna, szukając wyjścia z marazmu, oświadcza się jej. Zostaje jednak odrzucony, bo panna Orzelska kocha innego i nie zamierza wychodzić za mąż dla majątku. Różyc ma ogromne możliwości – dzięki swojemu bogactwu mógłby pomóc wielu ludziom, ale nawet o tym nie myśli, a rozmowy o gospodarstwie i zarządzaniu majątkiem niezwykle go nużą.

Emilia Korczyńska to żona Benedykta, właściciela Korczyna. Trudno określić ją mianem postaci całkowicie negatywnej. Pani Emilia żyje we własnym świecie, stworzonym na podstawie treści francuskich romansów, utworów miłosnych, własnych marzeń i urojeń. Benedykt nie ma w żonie żadnego wsparcia, kobieta nie rozumie jego zabiegów o utrzymanie majątku i kruchego dostatku, w jakim żyje rodzina. Emilię trapią ustawiczne choroby i bóle, wydaje się być istotą tak kruchą, iż zaszkodzić jej może wszystko. Korczyńska marzy o wielkiej miłości, o przeżywaniu życia zgodnie z opisami zawartymi w romantycznych historiach, jakie namiętnie czytuje. Nie obchodzi ją świat zewnętrzny, realny, nie docenia piękna okolicy, w której mieszka, uroków przyrody, wreszcie – także i ona nie ma żadnego celu w życiu.

Bolesław Kirło, właściciel majątku Olszówka, krewny Korczyńskich, to leń i obibok. Nie interesuje go własny folwark, obowiązki gospodarza i zarządcy zrzucił na swoją żonę. Rzadko bywa w domu, spędzając czas w okolicznych dworkach i posiadłościach. Lubi żartować, ale głównie z innych. Flirtuje też z kobietami.

Orzelski, ojciec Justyny, mieszka w Korczynie. Jest skrzypkiem, czas spędza na graniu różnych utworów. Nie robi nic pożytecznego, nie pracuje. Przed laty miał romans z guwernantką Justyny, czym doprowadził do śmierci swoją żonę. Najważniejszy dla niego jest majątek i bogactwo, dlatego bardzo oburza go wieść, że córka odrzuciła ofertę Różyca i wychodzi za mąż za Janka Bohatyrowicza. Robi nawet z tego powodu wyrzuty Benedyktowi.

Negatywnym bohaterem „Nad Niemnem” jest także brat Benedykta, Dominik. Po upadku powstania styczniowego wyjechał do Rosji i zrobił tam karierę. Nie można go za to potępiać, ale na naganę zasługuje fakt, że Dominik całkowicie zapomniał o swoich korzeniach, o polskości. Dla niego ojczyzna jest tam, gdzie może zarobić na życie. Z równą swobodą mógłby mieszkać w Polsce, Rosji, Anglii czy Ameryce. W każdym miejscu czułby się dobrze. Dominik nawet proponuje bratu, by sprzedał Korczyn i zaprasza do siebie, obiecując załatwienie dobrze płatnej posady. Propozycja świadczy o tym, że zupełnie nie rozumie uczuć i sytuacji Benedykta.

Eliza Orzeszkowa jest pisarką okresu pozytywizmu, w swoich utworach stara się podkreślić zalety sztandarowych ideałów pozytywizmu: pracy organicznej, czyli solidarnego współdziałania wszystkich warstw społecznych oraz pracy u podstaw – edukowania najuboższych i najbardziej zacofanych członków społeczeństwa. Negatywni bohaterowie powieści to ludzie, którzy nie dbają o wcielanie tych ideałów w życie, nie pracują i nie są użyteczni dla społeczeństwa, a ponadto nie cenią sobie tradycji polskiej i są obojętni na losy ojczyzny.

Negatywnym bohaterem „Nad Niemnem” jest także brat Benedykta, Dominik. Po upadku powstania styczniowego wyjechał do Rosji i zrobił tam karierę. Nie można go za to potępiać, ale na naganę zasługuje fakt, że Dominik całkowicie zapomniał o swoich korzeniach, o polskości. Dla niego ojczyzna jest tam, gdzie może zarobić na życie. Z równą swobodą mógłby mieszkać w Polsce, Rosji, Anglii czy Ameryce. W każdym miejscu czułby się dobrze. Dominik nawet proponuje bratu, by sprzedał Korczyn i zaprasza do siebie, obiecując załatwienie dobrze płatnej posady. Propozycja świadczy o tym, że zupełnie nie rozumie uczuć i sytuacji Benedykta.

Eliza Orzeszkowa jest pisarką okresu pozytywizmu, w swoich utworach stara się podkreślić zalety sztandarowych ideałów pozytywizmu: pracy organicznej, czyli solidarnego współdziałania wszystkich warstw społecznych oraz pracy u podstaw – edukowania najuboższych i najbardziej zacofanych członków społeczeństwa. Negatywni bohaterowie powieści to zatem ludzie, którzy nie dbają o wcielanie tych ideałów w życie, nie pracują i nie są użyteczni dla społeczeństwa, a ponadto nie cenią sobie tradycji polskiej i są obojętni na losy ojczyzny.