Andrzej Stasiuk - biografia, życiorys

Nic nie wskazywało na to, iż notorycznie wyrzucany ze szkół niepokorny uczeń „dobrze skończy”. Co ciekawe, jak na „młodego gniewnego”, któremu nieobce były więzienne mury i łazęgostwo z butelką w kieszeni, zaskakująco dużo czytał, z uwagą przyglądał się pozornie szaremu i nieciekawemu życiu z dala od zgiełku miasta. Dziś autor „Dukli” wiedzie już zgoła odmienne życie, kontemplując uroki ukochanej przez niego prowincji oraz oddając się bez reszty pisaniu oraz promowaniu literatury.

Stasiuk debiutuje mocną, więzienną prozą w 1992 r – zbiorem opowiadań pt.: „Mury Hebronu”. Dwa lata później ukazuje się tomik wierszy - „Wiersze miłosne i nie”, a w 1995 nagrodzona nagrodą Kościelskich powieść „Biały kruk”. W tym samym roku do rąk czytelnika trafiają „Opowieści galicyjskie”. Pisze dużo. Już w 1996 ukazuje się kolejna książka „Przez rzekę”, a w 1998 - „Dukla”. Również w ’98 zostaje wydana powieść „Jak zostałem pisarzem (próba autobiografii intelektualnej)”, a rok później powieść „Dziewięć”. Wreszcie pisarz przenosi się do wsi w Beskidzie Niskim, gdzie zakłada wydawnictwo „Czarne”. Razem z ukraińskim tłumaczem, poetą i eseistą Jurijem Andruchowyczem współtworzy zbiór esejów; „Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową”. Jeszcze wcześniej, w 2000 r wydaje inny zbiór pt.: „Tekturowy samolot” – nominowany do Nagrody Nike. Samą Nike otrzymuje w 2005 r za „Jadąc do Babadad”. Inne nominacje do tej samej nagrody otrzymał w 1997, 1998, 2001, 2002 i 2006 roku. Równocześnie czytelnik ma przyjemność poznawać felietony Stasiuka, jakie drukowane są w „Tygodniku Powszechnym”, „Gazecie Wyborczej”, „Tytule” czy też w prasie niemieckiej. Wśród wielu nowych dzieł pisarza pojawiają się wreszcie sztuki dramatyczne; „Noc czyli słowiańsko-germańska tragifarsa medyczna” (2005), „Ciemny las” (2007), „Czekając na Turka” (2009). Ostatnią wydaną jego książką jest powieść „Taksim” (2009).

Wielokrotnie zwracano uwagę na rolę światła w twórczości Stasiuka. Pozornie wydaje się, iż przytłaczająca ilość nieśmiertelnych wschodów i zachodów słońca oraz licznych opisów beskidzkiego nieba nie może być wolna od powtórzeń i banałów. Bliższa lektura tych tekstów wyprowadza nas jednak ze wspomnianego błędu. Sam autor uważa, iż w świecie, w którym już niemożliwym stało się mówienie o wierze, obecność światła jest jedynym namacalnym dowodem istnienia czegoś bardziej doskonałego. Trudno jednak mówić o religijnej deklaracji takiej wypowiedzi. Bardziej wpisywałaby się ona w pewnego rodzaju statyczność prozy Stasiuka. Autor nie szuka bowiem atrakcyjnych, chwytliwych tematów. Nie stara się zdobyć uznania czytelnika wartką akcją. Wręcz przeciwnie. Pewnego rodzaju kontemplacja w oddaleniu od tętniącego życiem świata to jeden z jego celów.  Monotonna, bezbarwna egzystencja na prowincji, zapatrzenie w dal lub niezmienny widok za oknem plus statyczność pojawiających się tu bohaterów zdają się potwierdzać wspomnianą hipotezę.

Proza Andrzeja Stasiuka okazuje się być wdzięcznym źródłem inspiracji dla przemysłu kinematograficznego. Na podstawie „Białego kruka” zrealizowano film Jerzego Zalewskiego „Gnoje”. Również film Dariusza Jabłońskiego, „Wino truskawkowe”, powstał na motywach „Opowieści galicyjskich”.

Prócz wspomnianych już nagród literackich pisarzowi przyznano: Nagrodę Fundacji Kultury (1994),  Nominację do Paszportu Polityki (2001), Międzynarodową Nagrodę Literacką Vilenica (2008) i in.