Psalm - charakterystyka gatunku

Psalm pierwotnie był pieśnią modlitewną. Istniał jedynie w przekazach ustnych, a z czasem zaczęto go zapisywać, Warto jednak pamiętać, iż nie był to kiedyś gatunek literacki, tylko utwór muzyczny przeznaczony do wykonania przy akompaniamencie instrumentu strunowego. 

Dziś psalm traktowany jest jako rodzaj pieśni religijnej. Porusza tematykę związaną z wierzeniami i uwielbieniem Boga. Styl tego utworu jest podniosły, pełno w nim doniosłego słownictwa. Wiąże się to oczywiście z poruszanymi problemami, mówienie o Panu najwyższym wymaga szacunku. Adresatem psalmów zazwyczaj jest wspominany Bóg, to do niego ludzie kierują swoje prośby i przeprosiny. Zdarzało się jednak, że pieśń ta była kierowana także do człowieka. Badacze literatury i tradycji chrześcijańskiej wyróżnili kilka rodzajów psalmów ze względu na ich treść. 

Możemy wymienić zatem psalmy dziękczynne, w których zazwyczaj podmiot zbiorowy dziękuje Panu za dary i błogosławieństwa. Są również utwory błagalne ( prośby ludzi o konkretne łaski), pokutne ( wyrażanie swojej skruchy za swoje grzechy i przewinienia), prorocze ( przepowiednie dotyczące wiary i przyszłych wydarzeń), pochwalne ( sławienie Boga), patriotyczne oraz żałobne. Szczególne są zwłaszcza psalmy patriotyczne, ponieważ dotyczą zarówno problemów religijnych jak i narodowych. Ludzie często modlili się do Boga o wolność dla swojego kraju, ale mogły też istnieć autonomiczne utwory, w których wychwalano ojczyznę i jej wartości. Psalmy bardzo często są utworami metaforycznymi, symbolicznymi i aby odkryć ich sens, należy odnaleźć głębszy, alegoryczny wykładnik.

Najbardziej znanymi psalmami są te pochodzenia biblijnego. Najwspanialsza księga w historii ludzkości obejmuje sto pięćdziesiąt psalmów, które pisane były w języku hebrajskim, łacińskim oraz greckim. Autorstwo przypisuje się Dawidowi. Utwory te stały się niezwykle popularne i są bez wątpienia są ważnych elementem naszej kultury. Artyści zaczęli tłumaczyć psalmy na języki narodowe, dokonywali własnych, twórczych objaśnień. Do najważniejszych i jednocześnie najwspanialszych przekładów należy między innymi tłumaczenie Jana Kochanowskiego oraz Czesława Miłosza.