Jerzy Duda-Gracz „Dwa pokolenia” - opis obrazu, interpretacja

Obraz Jerzego Dudy-Gracza w ciekawy sposób podejmuje problematykę konfliktu międzypokoleniowego. Tematyka obrazu skupiona jest wokół dwóch pierwszoplanowych postaci. Są to dwaj mężczyźni wyraźnie różniący się od siebie wiekiem i wyglądem.

Mężczyzna umiejscowiony w pozycji siedzącej, po lewej stronie obrazu, symbolizuje z pewnością starsze pokolenie. Jest starszy, ma groteskowy, dziwny kształt głowy, na której znajduje się tylko kilka brązowych włosów. To człowiek majętny – świadczy o tym dobrany odpowiednio ubiór: jasny płaszcz, krawat, biała koszula. Groteskowość i przerysowanie postaci potęgują białe buty na obcasie, nie pasujące do reszty gustownego stroju. Na jego placu widnieje duży sygnet, świadczący o chęci udowodnienia swej pozycji majątkowej.

Drugim mężczyzną przedstawionym na obrazie jest młodzieniec – reprezentant młodego pokolenia. Posiada wszelkie atrybuty młodości: długie, jasne włosy, różową koszulę, buty na koturnie. Jego rekwizytem jest radio – symbol techniki i współczesności. Na szyi mężczyzny widnieje duży krzyż. Ten symbol można interpretować dwojako. Być może ma wskazywać na możliwość połączenia tradycji ze współczesnością. Drugą, bardziej prawdopodobną, wersją jest założenie, że krzyż służy młodzieńcowi jedynie jako ozdoba, biżuteria bez żadnego znaczenia religijnego.

Obie postaci umiejscowione są na tle zakładu fotograficznego, co może tłumaczyć ich nienaturalne pozy kojarzące się z pozowaniem do zdjęć. Starszy mężczyzna jest poważny, dumie wyprostowany. Młodzieniec przyjmuje nonszalancką, buntowniczą pozę. Obaj są brzydcy, przypominają karykatury samych siebie, są przerysowani i sztuczni. Wrażenie to potęguję dodatkowo sztuczny uśmiech na ustach obu postaci. W przypadku starszego mężczyzny uśmiech jest wyraźnie nieszczery i nienaturalny, młody uśmiecha się raczej drwiąco.

Deformacja postaci i zniekształcona perspektywa (krzywego zwierciadła) pojawia się na wielu obrazach Jerzego Dudy-Gracza. Artysta w ironiczny i hiperboliczny sposób starał się ukazać ludzkie wady, przerost formy nad treścią.