Charles Baudelaire - wiersze. Stylistyka i problematyka twórczości Baudelaire'a

Charles Baudelaire, francuski poeta i krytyk, już za życia stał się legendą. Jego nowatorskie, bezkompromisowe i nonkonformistyczne podejście do spraw poezji i samej egzystencji przysporzyło mu tyle samo wrogów, co przyjaciół.

Jego prekursorski wkład w formowanie się nurtów dekadentyzmu i symbolizmu jest nieoceniony. Wybitny talent poetycki, umiejętność operowania plastycznymi obrazami i niezwykłe wyczucie frazy sprawiło, iż jest Baudelaire nazywany jednym z największych francuskich, a nawet światowych, poetów. Buntownicza natura oraz umiłowanie skandalu zapewniło mu miejsce w gronie „artystów przeklętych”.

Urodzony w 1821 roku nie miał łatwego dzieciństwa. W wieku sześciu lat został osierocony przez ojca. Jego matka powtórnie wyszła za mąż, jednak ojczym nie przypadł do gustu małemu Charlesowi. Jego niełatwy charakter dawał o sobie znać coraz częściej – był krnąbrny, nieposłuszny i rozrzutny. By ratować majątek przed całkowitym popadnięciem w długi, Baudelaire został wysłany przez matkę i ojczyma do Indii. Wrócił jednak po roku i kontynuował swój niemoralny tryb życia – pieniądze wydawał na libacje i prostytutki, przesiadywał w barach i salonach, prowadząc tryb życia typowego członka bohemy.

W tym czasie miał już na koncie sporo napisanych wierszy, a także artykułów z dziedziny krytyki literackiej. Te drugie opublikował w 1845 roku w zbiorze „Salon”. Jego twórczość nie spotkała się jednak z przychylnością społeczeństwa. Poeta był wyklinany za brutalny język, śmiałe treści oraz epatowanie naturalizmem i brzydotą.

Wkrótce do głosu zaczęły dochodzić skłonności do nadużywania alkoholu i narkotyków, zwłaszcza opium. Kondycja psychiczna Baudelaire’a oscylowała między euforią (np. kiedy poznał i zakochał się w kobiecie lekkich obyczajów – Jeanne Duval) a depresją wieńczoną licznymi próbami samobójczymi.

Pisał jednak dalej, choć krytyka nadal negatywnie oceniała jego dzieła. Poecie został nawet wytoczony proces za obrazę moralności. Baudelaire między pisaniem swoich wierszy tłumaczył także dzieła amerykańskiego prozaika, twórcę „Opowieści niesamowitych” – Edgara Allana Poe. Zafascynowany atmosferą grozy i tajemniczości opowiadań, stał się Baudelaire jednym z największych fanów amerykańskiego pisarza.

Jego najsłynniejszy zbiór poezji pt.: „Kwiaty zła” poruszył i zszokował opinię publiczną. Mało kto był w stanie opisywać rzeczy do tej pory wstydliwe, bądź otoczone tabu. Baudelaire poruszał tematy śmierci nie tylko w jej religijnym czy duchowym aspekcie, ale także materialnym i fizjologicznym („Padlina”). Epatował brzydotą i naturalizmem, jego głównym wyrazem estetycznym był turpizm.

Szaleństwo, prostytucja, miłość homoseksualna, a także narkotyki, seks i alkohol to stałe tematy wierszy francuskiego poety. Zauważalne są także polemiki z religią katolicką („Litania do szatana”), elementy autotematyczne („Albatros”) czy fantastyczne. Często znajdziemy w wierszach wyznania i skargi podmiotu lirycznego na okrucieństwo świata i nieumiejętność poradzenia sobie z własną alienacją („Pragnienie nicości”). Kobiety fascynowały poetę („Do Kreolki”), jednak z drugiej strony zauważalne są w jego twórczości pierwiastki mizoginiczne („Do przechodzącej”).

Jednak Baudelaire zyskał swoją sławę nie tylko dzięki szokującym tematom i skandalicznemu zachowaniu. Był doskonałym poetą, który konstruował wyszukane, misterne i niesamowicie dopracowane utwory o rozmaitych budowach stroficznych i wersyfikacyjnych („Harmonia wieczorna”).

Nie pozostawił po sobie zbyt dużego dorobku (warte uwagi są także szkice „Malarz życia nowoczesnego” i „Paryski spleen”), a przedwczesna śmierć (w 1867 roku) spowodowana pogarszającym się stanem zdrowia, co było skutkiem hulaszczego trybu życia, położyła kres jego unikatowej twórczości.