Homer „Odyseja” - opracowanie eposu

„Odyseja” jest greckim eposem spisanym najprawdopodobniej w VIII wieku p.n.e., a istniejącym o wiele wcześniej w antycznej tradycji ustnej. Utwór pisany jest heksametrem, składa się z 24 pieśni, z czego pierwsze cztery księgi poświęcone są wędrówce Telemacha, a pozostałe przygodom Odyseusza. Akcja „Odysei” rozpoczyna się dziesięć lat po zakończeniu wojny trojańskiej. Opowiada dzieje tułaczki Odyseusza, który wciąż nie może powrócić na swą rodzinną wyspę Itakę. Tymczasem na wyspie czeka na niego jego syn Telemach oraz wierna żona Penelopa, którą zdobyć chce tłum zalotników.

Opiekunem Odyseusza jest grecka bogini mądrości - Atena. Pierwszym etapem jego powrotu jest pobyt na wyspie cyklopa Polifema. Załoga Odyseusza zostaje uwięziona w jaskini, potwór zjada kilku jego towarzyszy. Odyseusz wykazuje się ogromnym sprytem, udaje mu się oślepić cyklopa, a następnie wydostać się z jaskini. Przyczepił się do brzucha owiec, które Polifem wypuścił z jaskini. Po udanej ucieczce Odyseusz popełnia wielki błąd - będąc już na statku wyjawia Cyklopowi swe imię. Ten modli się do swego ojca Posejdona, by Odyseusz nigdy nie powrócił do Itaki.

Podróż do domu wymagała od Odyseusza przepłynięcia obok wyspy syren. Było to dla żeglarzy przeklęte miejsce - śpiewające syreny wprawiały wędrowców w obłęd, a ich statki rozbijały się. Odyseusz rozkazał więc swym towarzyszom, aby zatkali uszy pszczelim woskiem, a jego przywiązali do masztu i nie ulegali jego prośbom o uwolnienie. Tym sposobem cała załoga bezpiecznie przepłynęła obok wyspy, a Odyseusz był jednym człowiekiem, który usłyszał syreni śpiew i ocalał.

Drogę do Itaki o 7 lat opóźnił pobyt Odyseusza na wyspie Ogygia należącej do nimfy Kalipso. Nimfa przetrzymuje go na wyspie, o jego uwolnienie prosi dopiero Atena. Rozkochana nimfa obiecuje Odyseuszowi nieśmiertelność, jeżeli z nią zostanie, ten jednak woli wrócić do Penelopy. Wyspę opuszcza na niewielkiej tratwie. Po sztormie spowodowanym przez Posejdona ledwo żywy Odyseusz ląduje na wyspie Feaków. Tam przyjmuje go król Alkinoos, któremu wędrowiec opowiada swe przygody z podróży. Król jest pod wrażeniem odwagi i wytrwałości Odyseusza, ofiarowuje mu statek, aby mógł dotrzeć do domu.

Gdy Odyseusz przybywa wreszcie do Itaki w stroju biedaka, rozpoznaje go jednie wierny panu pies. Odyseusz przekonuje się o wierności swej żony i wraz ze swym synem Telemachem zabija wszystkich zalotników.

Epos Homera jest jednym z podstawowych źródeł tradycji europejskiej oraz niewyczerpanym źródłem toposów i motywów literackich.