Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
unikalne i sprawdzone wypracowania

Franciszek Karpiński „Laura i Filon” jako sielanka sentymentalna. Cechy sielanki

Sielanka to gatunek, którego początki sięgają starożytności. W polskiej literaturze występuje już w literaturze staropolskiej, ale największy okres jej rozkwitu to epoka oświecenia. Były one mocno zróżnicowane, dlatego trudno nawet dziś określić, jaka powinna być typowa sielanka. Są jednak cechy charakterystyczne niemal dla wszystkich utworów reprezentujących ten gatunek.

Już w staropolszczyźnie sielanka posiadać miała dwa plany: pierwszy, w którym prezentowana była osoba mówiąca i sceneria wypowiedzi oraz drugi – będący już samą wypowiedzią głównego bohatera lub bohaterów. Ten drugi plan stopniowo stawał się ważniejszy, stanowił główną część utworu.

Takie rozwiązanie zastosowane zostało w utworze „Laura i Filon” Franciszka Karpińskiego. Składa się on głównie z wypowiedzi bohaterów. Początkowo jest to monolog Laury przygotowującej się do spotkania z ukochanym i prezentującym jej uczucia, gdy nie zastaje go w umówionym miejscu. Potem forma wypowiedzi przekształca się w dialog miedzy dwojgiem bohaterów. W utworze występuje właściwie tylko jedna strofka o charakterze narracyjnym – pozostałość ze wspomnianego planu pierwszego.

Kolejną cechą sielanki są jej bohaterowie. Z założenia przytoczoną wypowiedzią miała być pieśń pasterska. Główni bohaterowie musieli być pasterzami właśnie. Warto jednak pamiętać, że nie koncentrowano się na realnym życiu pasterzy czy ludności wiejskiej. Bohater często był jedynie stylizowany na postać z ludu. W utworze Karpińskiego mamy do czynienia właśnie z takim zabiegiem.

Z treści utworu dowiadujemy się, ze bohaterowie są pasterzami, mieszkają na wsi, cała opisana sytuacja dzieje się w scenerii wiejskiej. Laura i Filon mają imiona sugerujące jednak ich arystokratyczne pochodzenie. Wypowiadają się także, używając języka zbyt wyszukanego, jak na pasterzy. Filon mówi na przykład: „O, popędliwa!... O, ja niebaczny!... Lauro!... poczekaj... dwa słowa!... Może występek mój nie tak znaczny, może zbyt kara surowa”. Nie są to słowa, jakie wypowiedziałby zwykły mieszkaniec wsi, ale raczej bywalec salonów.

Inną jeszcze cechą sielanki jest poruszany przez nią temat. Jednym z głównych tematów poruszanych przez twórców tego gatunku była miłość (niezależnie, jakiego nabierała kształtu, czy była zaborcza, czy szczęśliwa, a może niespełniona). „Laura i Filon” to właśnie studium miłości z jej wszystkimi przejawami i uczuciami, jakie jej towarzyszą. Pomiędzy bohaterami jest szalona i zaborcza namiętność. Z jednej strony wywołuje ekscytację i radość przed spotkaniem, z drugiej – nie jest jej obca zazdrość i cierpienie. Mamy tu też miłość zmysłową. Ważne jest, że miłość zwycięża, a kochankowie rozstają się w zgodzie i szczęściu.

Karpiński wprowadził do swojego utworu typowe dla sielanki motywy. Odnajdziemy tu koszyk malin i wieniec, jawor, który nie tylko jest świadkiem wydarzeń, ale niemal bierze w nich czynny udział – to za nim chowa się Filon, to o niego rozbity zostaje wieniec.

Charakterystyczna dla sielanki jest także przestrzeń i czas akcji. Schadzka kochanków ma miejsce w nocy, przy świetle księżyca. Towarzyszy jej szczekanie psów. Takie wprowadzanie elementów ludowych jest jedną z cech gatunkowych sielanki.

Warto zwrócić jeszcze uwagę na budowę wiersza. Jest to utwór stroficzny. Każda ze strof składa się z czterech wersów zawierających na przemian 10 i 8 sylab. Dodatkowo po piątej sylabie każdy wers jest podzielony wewnętrznie. Występują tu rymy dokładne, krzyżowe o układzie abab. Dzięki temu utwór jest rytmiczny, śpiewny, jeszcze bardziej przypomina pieśń pasterską.

„Laura i Filon” to typowy przykład sentymentalnej sielanki. Posiada jej wszystkie charakterystyczne cechy od tematu począwszy, a na budowie skończywszy. Nie znaczy to jednak, że jest to utwór mało oryginalny. Dzięki wprowadzeniu do tematyki utworu indywidualnych uczuć bohaterów, ich przeżyć wewnętrznych, każda sielanka będzie jedyna w swoim rodzaju.

Podobne wypracowania do Franciszek Karpiński „Laura i Filon” jako sielanka sentymentalna. Cechy sielanki