Bolesław Leśmian „Bałwan ze śniegu” - interpretacja i analiza wiersza

Wiersz ten ukazuje czytelnikowi postać bałwana, który został ulepiony ze śniegu. Mimo, iż utwór wydaje się być prosty a nawet przyjemny w odbiorze, myślę, że można go zaklasyfikować do nurtu poezji filozoficznej.

„Bałwan ze śniegu” to wiersz stroficzny, zbudowany z sześciu części. Każda ze strof ma cztery wersy. Odnajdujemy tu rymy naprzemienne, które można by przedstawić graficznie jako abab. Pojawiają się charakterystyczne dla Leśmiana wykrzyknienia oraz wielokropki. Zadaniem tych przerwanych zdań jest wzbudzenie w odbiorcy refleksji, zakładają one dowolność interpretacji i stanowią typową cechę leśmianowskiej poezji. Natomiast wykrzyknienia dynamizują utwór i zwracają uwagę na poruszane w nim kwestie.

Wiersz ten opisuje bałwana, którego ktoś ulepił na pustym, ośnieżonym polu. Nie wiemy kto to był, ponieważ w utworze nie ma takiej informacji. Domyślamy się oczywiście, że był to człowiek. Być może stworzył bałwana dla rozrywki i przyjemności, ale pojawia się także hipoteza, iż mógł to zrobić z potrzeby serca. Takie informacje niosą ze sobą dalsze części utworu. Bałwan opisany jest jako śmieszny i niezgrabny. Miał na sobie zabawną czapkę i trzymał nieładny kij. Choć są to typowe atrybuty człowieka ze śniegu tu jawi się nam jako samotny, a nawet porzucony. Jego opis sprawia, iż wydaje się być istotą niezwykle smutną.

Podmiot liryczny wiersza przyszedł do bałwana a ten stał się dla niego bardzo ważny. Pojawia się nawet stwierdzenie, iż jest on Bogiem. Może to świadczyć o ulepieniu bałwana z wyższych pobudek niż rozrywka i zabawa. Przecież pewien człowiek, samotny, pozbawiony towarzystwa mógł zdecydować się na ulepienie bałwana, który miał pełnić rolę przyjaciela, a nawet bóstwa. Tutaj utwór nabiera znaczeń filozoficznych, ponieważ porusza problemy egzystencjalne. Poprzez ukazanie śmiesznego bałwana, Leśmian próbuje zaznaczyć kwestię ludzkiego przemijania. Zima jest tylko jedną z pór roku, po niej następuje wiosna. Natomiast bałwan to postać nietrwała, ponieważ wystarczy odrobina słońca, by śnieg się roztopił. Tak też dzieje się w wierszu.

Bałwan zamienia się w nicość, kiedy ziemię zaczynają ogrzewać ciepłe promienie. Podmiot liryczny wiersza poprzez obcowanie ze zwyczajnym bałwanem, który w naszej świadomości stanowi symbol rozrywki i zimowej zabawy dowiaduje się niezwykle istotnych rzeczy o życiu i sobie samym. Widzi, że jest podobny do bałwana i podobnie jak on także przeminie. Taka jest kolej losów ludzkich, każdemu z nas przyjdzie się kiedyś pożegnać ze światem. Postać bałwana jest ważna dla osoby mówiącej w wierszu, ponieważ dzięki niej można poznać życiowe prawdy. Człowiek przecież też czasami bywa śmieszny i niezgrabny, narażony jest zarówno na radość jak i szczęście. Podobnie jak bałwan bywa samotny i opuszczony.

Leśmian w doskonały sposób ukazał filozoficzne problemy ludzkiej egzystencji. Chociaż wiersz opowiada o śnieżnym bałwanie, widać, że ma też głębsze, ważniejsze znaczenie.