Maria Kuncewiczowa „Cudzoziemka” jako powieść psychologiczna - cechy

„Cudzoziemka” Marii Kuncewiczowej to opowieść o losach Róży Żabczyńskiej, które poznajemy poprzez retrospekcję. Taki sposób narracji powoduje, że to dzieło zaliczane jest do kanonu polskiej literatury psychologicznej.

Kiedy bohaterka wspomina swoje przeżycia, czytelnik ma głębszy wgląd w jej sferę wewnętrzną. Znamy stany emocjonalne, towarzyszące kolejnym etapom życia tej kobiety. Dzięki takiemu sposobowi opowiadania historii, uczucia zostają wyeksponowane i uwypuklone. Wspomnienia pojawiają się implikowane minionymi wydarzeniami, skojarzeniami oraz pod wpływem przedmiotów widzianych przez bohaterkę. Poprzez taki zabieg otrzymujemy spójny obraz najważniejszych momentów jej życia, a także możemy zrozumieć motywy jakimi się kierowała w swoim postępowaniu. Wraz z czytelnikiem taką analizę przeprowadza także tytułowa postać, próbując odkryć przyczyny swoich niepowodzeń.

Narracja i czas podzielone są na dwie płaszczyzny. Ostatnie chwile bohaterki wiążą się z trzecioosobową relacją, prowadzoną w sposób obiektywny. Wgląd w wydarzenia minione ma czytelnik z perspektywy Róży Żabczyńskiej. Są to jej indywidualne, nacechowane emocjami refleksje dotyczące czasu przeszłego. Chociaż akcja toczy się tylko w ciągu jednego dnia, fabuła obejmuje całe życie niespełnionej skrzypaczki. Wiąże się to z rozłamem na czas teraźniejszy oraz implikowaną przez niego przeszłość.

Celem opowiedzianej historii jest wyjaśnienie losów Róży Żabczyńskiejoraz motywów, którymi kierowała się podejmując kolejne decyzje. Wnikając głęboko w jej psychikę, poznając jej subiektywne doznania, czytelnik może dokładniej i pełniej wczuć się w jej sytuację. Zrozumienie tych zawiłości pozwala rzetelniej i obiektywniej ocenić postać bohaterki. Analiza jej uczynków zostaje uzupełniona sferą emocjonalną, uwarunkowaniami popychającymi ją do kolejnych wyborów.

Kompozycja tego utworu, oparta na takich zabiegach jak podzielenie narracji na subiektywną i obiektywną, rozłam czasu utworu na teraźniejszy i przeszły, uwypuklenie przeżyć wewnętrznych bohaterki, powoduje że dzieło to przypomina seans terapeutyczny. Czytelnik ma pełne prawo postawić się w roli psychologa, odkrywającego duszę Róży Żabczyńskiej. Zostają przed nim postawione nie tylko suche fakty, ale także ich tło emocjonalne. W ten sposób maluje się pełen obraz osobowości głównej bohaterki,co pozwala lepiej zrozumieć jej życie.