Bolesław Prus „Faraon” - charakterystyka Herhora

Herhor jest jedną z ważniejszych postaci w powieści historycznej Bolesława Prusa „Faraon”, a jego osoba - arcykapłana i ministra wojny - ma znaczący wpływ na przebieg akcji utworu.

Amon Herhor był człowiekiem starszym (miał około czterdziestu lat), silnie zbudowanym. Jak każdy Egipcjanin, miał obnażone ręce i nogi, odkrytą pierś, sandały na stopach, krótką spódniczkę dookoła bioder, a z przodu fartuszek w pasy niebieskie i białe. „Jako kapłan, golił zarost i włosy i nosił skórę pantery zawieszoną przez lewe ramię. Nareszcie, jako żołnierz, nakrywał głowę małym gwardyjskim hełmem, spod którego na kark spadała chusteczka, również w białe i niebieskie pasy”. Wysokie stanowisko zawdzięczał ojcu królowej Nikotris, dzięki któremu w końcu stał się głównym doradcą Ramzesa XII, potrafiącym umiejętnie manipulować faraonem, by ten podejmował decyzje przychylne kapłanowi.

Zamknięty w sobie i cichy Herhor, nie nawiązywał kontaktu z innymi ludźmi: „Rzadko odzywał się i równie rzadko spoglądał na ludzi spod zapuszczonych powiek”, niewątpliwie jednak był człowiekiem inteligentnym, posiadającym ogromny zasób wiedzy o świecie, życiu i polityce w Egipcie. Ambitny, spokojny i opanowany - zawsze działał według wcześniej ustalonego planu. Był też konsekwentny - jeżeli coś postanowił, tak zrobił.

W Ramzesie XIII widział prawdziwe zagrożenie dla swojej pozycji. Młody faraon nie był już tak podatny na manipulację jak jego ojciec. Starał się być niezależny i odsunąć kapłanów od władzy, a tej właśnie pragnął Herhor, więc poprzez swoje działania dążył do klęski faraona. Mimo iż Ramzes XIII nie słuchał „dobrych rad” arcykapłana, kilkakrotnie udało się Herhorowi przewidzieć jego zamiary i  tak sprytnie nim pokierować, by młody władca sam doprowadził do swojego upadku.

Wszystkie działania Herhora miały jeden cel - przejęcie władzy w Egipcie. Uważał się on za najlepszego kandydata na władcę, a będąc doskonałym strategiem, w taktyczny, przemyslany sposób prowadził swoją grę w faraonem. Umiejętnie dobierał sobie też wspólników - jego najbliższym towarzyszem był Mefres, bezwzględny i okrutny człowiek. Kapłan był również powiernikiem matki Ramzesa XIII, królowej Nikotris, która po śmierci syna została jego żoną.

Herhor był zdolny do każdej zbrodni, by odebrać władze młodemu faraonowi i zakończyć panowanie XX dynastii. Po śmierci Ramzesa XIII, San-amen-Herhor przejął władzę w państwie. Wprowadził w Egipcie nowe reformy, dzięki którym zapanował w kraju spokój i dobrobyt: przyznał chłopom jeden dzień wolnego, zawarł traktat z Asyrią, uregulował długi państwa oraz stłumił bunty pospólstwa. W rzeczywistości wszystkie podjęte przez kapłana inicjatywy były pomysłami Ramzesa, których faraon nie zdążył wprowadzić przed śmiercią.

Herhor poślubił Nikotris, która po śmierci syna miała pierwszeństwo do tronu i objęcia władzy w państwie. Królowa będąc pod wpływem arcykapłana, zrzekła się tych praw, a członkowie rady na nowego faraona wyznaczyli Herhora. W Egipcie rozpoczęły się rządy nowej dynastii.

San-amen-Herhor jest niewątpliwie postacią budzącą w czytelniku negatywne odczucia. Inteligentny, dojrzały, opanowany i ambitny, był przede wszystkim złym człowiekiem, którego działania nie miały na celu poprawy sytuacji politycznej i społecznej w Egipcie. Pragnął rządzić, być najważniejszą osobą w państwie. Czuł, że urodził się po to by władać ludźmi. Zawłaszczył sobie pomysły Ramzesa XIII, dzięki którym zyskał poparcie i aprobatę ludu, a dla osiągnięcia celu był zdolny do wszystkiego, nawet zabójstwa. Nie miał żadnych skrupułów czy wyrzutów sumienia. Był bezduszny i nie zwracał uwagi na uczucia innych ludzi.