Witkacy - twórczość. Charakterystyka twórczości Witkacego

Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939) - wybitny polski pisarz, dramaturg, malarz, fotografik
urodzony w Warszawie. Jego ojcem był Stanisław Witkiewicz - również malarz i pisarz. Stary Witkiewicz zajął się własnoręcznie edukacją syna, aranżując jego spotkania i korepetycje z wybitnymi profesorami uniwersytetów. Później Witkacy rozpoczął studia na krakowskiej ASP. Wiele podróżował, przesiąkając atmosferą odwiedzanych miejsc, które odniosły znaczący wpływ na jego działalność artystyczną.

Malarstwo Witkacego ewoluowało z formizmu. Artysta łączył swoją sztukę z bardzo rozbudowanym zapleczem teoretyczno-filozoficznym. Witkacy jest twórcą idei Czystej Formy, wedle której celem sztuki jest doprowadzenie jej odbiorcy do doświadczenia Przeżycia Metafizycznego. Aby prowadzić to doznania tego uczucia, sztuka musi być skoncentrowana przede wszystkim na formie - im bardziej szokującej, tym lepiej. Witkacy widział rolę sztuki jako bodźca, pozwalającego na wyrwanie się z ram myślenia konwencjonalnego, jako katalizatora doznań duchowych, niedostępnych dla innych dziedzin życia.

Działalność malarska Witkacego dobrnęła na drodze ewolucji do jego firmy portretowej. Portrety malował artysta według pewnego schematu: obrazy podzielone były na grupy, oznaczone od A do E, gdzie „A” oznaczało zupełny realizm w przedstawieniu, stopniowo nabierając coraz więcej cech karykaturalnych, od subtelnego przerysowywania cech charakterystycznych portretowanego aż do zupełnej dowolności typu „E” (Czystej Formy). Witkacy często tworzył pod wpływem środków odurzających, czyniąc na obrazach niewielkie notatki, pozwalające zaklasyfikować poszczególne narkotyki, których używał.

Gatunkiem najbliższym idei Czystej Formy był według Witkacego teatr i dramat. Medium to wydawało się artyście najdoskonalszą formą sztuki, ze względu na możliwość zastosowania wielu różnych dziedzin artystycznych dla spełnienia postulatu sztuki dla sztuki. Przykładem takiego dramatu są „Szewcy”, realizujący wiele z założeń idei (choć krytycy zarzucają artyście odejście od postulatu odsunięcia znaczenia merytorycznego na plan dalszy).

Prozę traktował Witkacy w sposób zgoła odmienny od dramatu - odmawiał jej miana sztuki, jako że niemożnością było dlań użycie prozy jako nośnika i mediu Czystej Formy. Mimo to napisał kilka powieści, wchodzących w kanon powieści awangardowej. Autobiograficzna pozycja „622 upadki Bunga, czyli Demoniczna kobieta” (1910-11) czy też dwie najbardziej znane jego powieści „Pożegnanie jesieni” (1927) i „Nienasycenie”(1930) świadczą o kunszcie prozatorskim Witkacego, zdradzając także jego niesłabnące skłonności filozoficzne.

Jego działalność teoretyczno-literacka skupiona była na wyjaśnianiu idei Czystej Formy (pozycje takie, jak: „Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia” 1919, „Szkice estetyczne” 1922 i „Teatr. Wstęp do do teorii Czystej Formy w teatrze” 1923). Teoria ta wydaje się najistotniejszym elementem spuścizny artystycznej Witkacego, której artysta podporządkowywał wszystkie dziedziny swojej twórczości.