Herbert James Draper „Odyseusz i syreny” - opis obrazu, interpretacja

Powstałe w XX wieku dzieło Herberta Jamesa Drapera znajduje się obecnie w Galerii Sztuki w Leeds. Obraz stanowi bezpośrednie nawiązanie do mitu o Odyseuszu oraz „Odysei” Homera. Skupia się na przedstawieniu wątku spotkania załogi Odysa z syrenami. Powracający do Itaki wędrowiec wiedział o śmiertelnym zagrożeniu ze strony syren. Kazał swojej załodze przywiązać się do masztu i rozkazał pod żadnym pozorem nie rozluźniać więzów. Sowim towarzyszom polecił również zatkać uszy stopionym woskiem, tak, aby nie słyszeli śpiewu syren ani krzyków swojego przywódcy. W ten sposób Odyseusz został jedynym człowiekiem, który usłyszał syreni śpiew i nie przepłacił tego śmiercią. Według „Mitologii” każda osoba, która usłyszy cudowny głos syren, odkłada wiosło i zapomina, że jest na morzu, ginie w jego podstępnych wodach.

Na pierwszym (głównym) planie obrazu widzimy statek podróżnika, do którego podpływają trzy syreny. Syreny namalowane są w sposób zmysłowy i erotyczny, ukazane zostały jako piękne kobiety. Każda z syren ma inny kolor włosów. Ich pozy świadczą o namolności i agresji – za wszelką cenę chcą dostać się na statek. Niektórzy interpretatorzy wskazują również na ich błagalność ich gestów. Mimika twarzy syren sugeruje, że śpiewają i usiłują zwabić wędrowców. Sposób przedstawienia syren przez Drapera odbiega od wizerunku tych fantastycznych stworzeń zawartym w mitach greckich i „Odysei”. U Homera i w mitologii syreny opisywane są jako kobiety z rybimi ogonami. Tymczasem artysta odmalował je jako prawdziwe kobiety.

Odyseusz przedstawiony został w białej szacie, wyraźnie widać liny, którymi przywiązany jest do masztu. Wzniesione ku niebu oczy wskazują na upojenie śpiewem syren i oderwanie od rzeczywistego świata. Sylwetka Odysa wyraźnie przechyla się ku syrenom. Na twarzach pięciu towarzyszy Odysa widać przerażenie lub zaciętość. Za wszelką cenę chcą  uciec od śmiertelnie niebezpiecznych syren. Napięcie ich mięśni oraz dynamika ruchu wioseł wskazują na wycofywanie się. W uszach mężczyzny w różowej szacie widać zatyczki. Wrażenie grozy i niebezpieczeństwa potęguje wzburzona, spieniona ciemna woda.

Malarstwo tego wiktoriańskiego malarza, grafika i ilustratora krytycy sztuki często porównują do twórczości prerafaelitów, przede wszystkim ze względu na obecne w jego twórczości wątki mitologiczne.