Henri Matisse „Otwarte okno”- interpretacja, opis obrazu. Fowizm w malarstwie - cechy

Nazwa fowizmu odnosi się do francuskiego rzeczownika „les fauves” oznaczającego dosłownie „dzikie zwierzęta”, z jakimi francuski historyk sztuki, Louis Vauxcelles, porównał artystów wystawiających swoje prace w paryskim Salonie Jesiennym w 1905 roku. Takie zestawienie wynikało z abstrakcyjnych rozwiązań zastosowanych przez prekursorów fowizmu, którzy zrezygnowali z tradycyjnej kompozycji, przede wszystkim zaś z logicznego doboru barw. Nowy kierunek wypływał bowiem w dużej mierze z nurtu ekspresjonistycznego, który zakładał zerwanie z mimetyzmem sztuki na rzecz obrazowania jednostkowego wrażenia artysty, którego jedynym ograniczeniem miała być twórcza wyobraźnia. W odróżnieniu od kubizmu prace fowistyczne nie posuwały jeszcze zbyt daleko deformacji przedstawianych obiektów, całkowicie oderwany od natury pozostawał jednak dobór barw używanych w ich podstawowych, często jaskrawych i bardzo zdecydowanych odcieniach.

Za czołowego przedstawiciela fowizmu w malarstwie uważa się Henri’ego Matisse’a, jednego z uczestników wystawy w Salonie Jesiennym. Początkowo pozostawał on pod dużym wpływem francuskich impresjonistów, jednak na samym początku XX wieku opracował własny styl, który doczekał się wielu naśladowców w sztuce współczesnej. Pochodzące z 1905 roku dzieło pt. „Otwarte okno” jest wymieniane przez historyków sztuki jako jedna z najbardziej reprezentatywnych dla fowizmu prac malarskich.

Obraz został wykonany farbami olejnymi na płótnie o niewielkich wymiarach. Duży wpływ na jego kompozycję miała technika malarska nazywana pointylizmem, polegająca na rozrysowaniu poszczególnych elementów na barwne punkty, które - widziane z niewielkiego oddalenia - dają wrażenie wibrowania obrazu. W dziele Matisse’a efekt ten wzmaga dodatkowo dobór jasnych, nasyconych barw zestawionych w kontrastowym połączeniu, które panuje w całej kompozycji.

Ze względu na charakterystyczne dla fowizmu uproszczenie perspektywy trudno jest mówić o podziale kompozycji na pierwszy i drugi plan - w tym względzie przypomina bardziej dziecinny rysunek, niż dzieło malarskie w tradycyjnym ujęciu tego terminu. Analityczne spojrzenie pozwala jednak na rozróżnienie planu przedstawiającego otwarte okno widziane od wewnątrz budynku oraz dalszej perspektywy, w której widać rozciągający się poza budynkiem krajobraz. Jest to widok nadmorskiej zatoki, co podpowiadają widzowi sylwetki łódek unoszonych i przechylanych na boki przez wodę, ta jednak paradoksalnie nie przypomina samej siebie - logicznie przynależne do obrazowania morskich fal kolory bieli i błękitu zastąpiono pojedynczymi różowymi plamami. Podobnie elementy krajobrazu rysujące się w dali, za masztami łódek, w których moglibyśmy domyślać się drzew lub skał, przedstawiono przy użyciu tego samego koloru. Linię horyzontu wyznaczają trzy barwne plamy powstałe przy pojedynczych pociągnięciach pędzla - różowa oraz niebieskie.

Pomimo tego typu kolorystycznego odrealnienia krajobrazu bez większych problemów rozpoznajemy jego poszczególne elementy - nadmorski charakter widoku, kształty łódek, doniczki z kwiatami ustawione w otwartych drzwiach balkonowych, a nawet oplatające je z zewnątrz liście jakiegoś pnącza. Fragment wnętrza budynku, który znalazł się w kompozycji, został przedstawiony przy użyciu bardzo nasyconych, jaskrawych i kontrastujących ze sobą barw - ciemnego różu i jasnego błękitu - które wpisują się w kolorystykę dalszego planu. Jedynym elementem, który wyraźnie odcina się od całej kompozycji, są ramy okna namalowane czarną farbą przy użyciu zdecydowanych pociągnięć pędzla.
Dzieło było prezentowane na wielu rozmaitych wystawach na całym świecie, a obecnie stanowi element prywatnej kolekcji.